به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ نشست «ارزیابی ظرفیت‌ها و کارآمدی مطالعات قرآنی معاصر در غرب» شامگاه ۲۳ فروردین ماه در بخش بین‌الملل سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی قرآن در مصلای تهران برگزار شد.

در این نشست حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مصطفی جعفرطیاری عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب طی سخنانی به رویکردهای مستشرقان قرآن‌پژوه در غرب پرداخت.

وی در ابتدا با ذکر مقدمه‌ای به بیان ویژگی‌های قرآن پرداخت و گفت: نخست اینکه قرآن کتاب آسمانی و وحی منزل است. سخن خداست که بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده و کتاب زمینی نیست.

این استاد دانشگاه افزود: دومین ویژگی قرآن این است که قرآن کتاب هدایت و نقشه راه زندگی انسان تا قیام قیامت در امور فردی و اجتماعی است و سوم اینکه قرآن پایدار، همگانی و جهانی است و چهارم اینکه قرآن معجزه و البته بزرگ‌ترین معجزه و سرآمد معجزه‌های انبیاء و وحی حاضر و مادام و مستمر است و مختص یک زمان و مکان نیست. پنجم اینکه قرآن تحریف‌ناپذیر است و همان طور که بر پیامبر نازل شده دست نخورده باقی مانده است.

قائم مقام رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه برخی مستشرقان اعتقادی ندارند که قرآن کتاب آسمانی است، گفت: برخی از آنها حتی اسلام و پیامبر آن را هم قبول ندارند و قرآن را کتاب آسمانی و جهانی نمی‌دانند و از همین رو می‌خواهند انتقاد کنند، ایراد بگیرند و پیامبر را انکار کنند.

دکتر جعفرطیاری مستشرقان را به دو دسته تقسیم کرد و گفت: یک دسته منصف و به دنبال کشف حقیقت هستند یعنی می‌خواهند بدانند قرآن همانی است که در زمان پیامبر نازل شده است یا خیر و دسته دوم خاورشناسان مغرضی هستند که قصد تخریب قرآن و اسلام را دارند یعنی می‌خواهند بگویند که قرآن کتاب معتبری نیست و اشکالات خود را وارد می‌کنند.

وی با بیان اینکه ریشه‌های تحقیقات مستشرقان متعدد است، گفت: برخی از رفتارهای خشن کلیسا در قرون وسطی با دانشمندان و رهبران مسیحی متأثر شدند، اما به تدریج با رسیدن دوره رنسانس بین دانشگاه و حوزه و علم و دین رخنه ایجاد شد و این دانشمندان بودند که به کلیسا و کتب مقدس ایراد وارد کردند و این موضوع به جهان اسلام نیز سرایت کرد به نحوی که مستشرقان را متوجه اسلام، پیامبر و روحانیت کرد یا از دل جهان اسلام دانشمندانی به اصطلاح روشنفکر بدون توجه یا با توجه اشکالاتی به کتب مقدس وارد کردند.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب با بیان اینکه ریشه دوم گرایش به شرق‌شناسی در هراس از فراگیر شدن و جهانگیر شدن قرآن و اسلام بوده است، گفت: اسلام در برابر کفر و استکبار قد علم کرده بود و هر روز بر قدرتش افزوده می‌شد و سیاستمداران مستکبر از مسیر مستشرقان وارد شدند تا قرآن را زیر سؤال ببرند.

این استاد حوزه و دانشگاه ریشه سوم شرق‌شناسی را تحقیقات منصفانه مستشرقانی خواند که به دنبال حقیقت هستند و تعصب ندارند و می‌خواهند ببینند قرآن بیانگر چه آموزه‌هایی است و چه ارزشی دارد؟

وی در ادامه به پژوهش یک استاد برجسته دانشگاه آلمان به نام میشائیل مارکس اشاره کرد و گفت: پروژه تحقیقاتی کورپس کورانیکوم (Corpus Coranicum) در سال ۲۰۰۷ و به همت آنگلیکا نویورت، میشائیل مارکس و نیکلای سینایی در آکادمی علوم برلین-براندنبورگ آلمان و مربوط به کاوش‌های نسخه‌شناسی قرآن آغاز شد.

دکتر جعفرطیاری افزود: این پژوهشگران با استفاده از تکتیک تاریخ‌گذاری رادیو کربن چند نسخه قدیمی از قرآن کریم را از موزه‌های نقاط مختلف جهان جمع‌آوری کرد و به بررسی آن پرداخت. این نسخه‌ها از موزه‌های لندن، صنعاء، قاهره، استانبول و تاشکند به دست آمده بود.

این استاد دانشگاه گفت: نتایج این پژوهش حاکی از این بود که نسخه‌های مورد بررسی مربوط به سال‌های ۵۱ تا ۱۵۰ هجری قمری بودند و هیچ کدام از روی یکدیگر استنساخ یعنی رونویسی نشده‌اند و اندازه و حجم و تعداد اوراق و سطور آنها با یکدیگر متفاوت است اما در ترتیب و تقسیم آیات و سوره‌های آنها هیچ تفاوتی وجود ندارد.

وی افزود: حتی آزمایش روی یک نسخه نشان داد که قرآن روی پوست گوسفندی نوشته شده که فاصله بین ذبح و دباغی آن بسیار اندک بوده و مربوط به سال ۵۱ هجری قمری است و این‌ها می‌تواند پاسخ خوبی به شائبه‌ها و سوال‌های جوانان امروز در شرق و غرب باشد.

جعفرطیاری در ادامه سخنان خود با بیان اینکه پیشینه نقطه نظر مستشرقان به صدر اسلام باز می‌گردد، گفت: در صدر اسلام هم کافران مثل مستشرقان ایراد وارد می‌کردند و می‌گفتند پیامبر شاعر، کاهن یا مجنون است اما خداوند در قرآن کریم پاسخ دندان‌شکنی به آنها می‌دهد.

این کارشناس به آیات ۳۸ تا ۴۷ سوره حاقه اشاره کرد که خداوند کریم می‌فرماید: «فَلَا أُقْسِمُ بِمَا تُبْصِرُونَ ﴿۳۸﴾پس نه [چنان است كه مى‌‏پنداريد] سوگند ياد مى‌‏كنم به آنچه مى ‏بينيد(۳۸) وَمَا لَا تُبْصِرُونَ ﴿۳۹﴾و آنچه نمى ‏بينيد (۳۹) إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ ﴿۴۰﴾كه [قرآن] قطعا گفتار فرستاده‏‌اى بزرگوار است(۴۰) وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ قَلِيلًا مَا تُؤْمِنُونَ ﴿۴۱﴾و آن گفتار شاعرى نيست [كه] كمتر [به آن] ايمان داريد(۴۱) وَلَا بِقَوْلِ كَاهِنٍ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ ﴿۴۲﴾ و نه گفتار كاهنى [كه] كمتر [از آن] پند مى‏‌گيريد (۴۲) وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ ﴿۴۴﴾ و اگر [او] پاره‏ اى گفته ‏ها بر ما بسته بود(۴۴) لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ ﴿۴۵﴾ دست راستش را سخت مى‏‌گرفتيم (۴۵) ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ ﴿۴۶﴾ سپس رگ قلبش را پاره می‌کرديم(۴۶) فَمَا مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ عَنْهُ حَاجِزِينَ ﴿۴۷﴾ و هيچ يک از شما مانع از [عذاب] او نمى ‌شد(۴۷)»

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: خداوند متعال در این آیات تأکید می‌کند که اگر آنچه حضرت محمد(ص) برای مردم گفته چیزی غیر از وحی منزل بود، ما پیامبر را نیز مواخذه می‌کردیم. بنابراین آیات قرآن خود ادله نقلی از خود قرآن کریم گواه بر معجزه بودن قرآن است.

وی در پایان تأکید کرد که باید از مطالعات شرق‌شناسان از هر دو دسته استفاده کرد و آنها را مورد ارزیابی قرار داد؛ چه کسانی که منصفانه عمل می‌کنند و چه آنها که مغرضانه عمل می‌کنند و باید به آنها با تحقیقات علمی گسترده‌تر پاسخ داد.