ولادت امام سجاد علیه السلام

تقویم هجری قمری:5 شعبان سال ۳۸ هجری

امام سجاد علیه السلام، فرزند امام حسین علیه السلام و چهارمین امام شیعیان، بنا به قول مشهور نزد شیعه، در روز پنجم شعبان سال ۳۸ قمری ولادت یافت.

زمان و مکان ولادت امام سجاد

مورخان و سیره‌نگاران درباره تاریخ ولادت امام علی بن الحسین (علیه السلام) اختلاف نظر دارند. برخی از آنان پنجم شعبان، برخی هفتم و برخی نهم این ماه و برخی نیمه جمادی الاول را روز ولادت آن حضرت دانسته‌اند. شیخ مفید در مسارالشیعه، نیمه جمادی الاولی را میلاد آن حضرت دانسته و بدین جهت آن را بزرگ و تعظیم شمرده و درباره آن می گوید: «و هو یوم شریف، یستجب فیه الصیام والتطوع بالخیرات».

همچنین برخی از مورخان، سال ۳۸ و برخی سال ۳۶ و برخی دیگر سال ۳۷ قمری را سال تولد آن حضرت ذکر کرده‌اند. اما معروف و مشهور در میان شیعیان، روز پنجم شعبان سال ۳۸ قمری است.

در مورد مکان تولد حضرت سجاد علیه السلام نیز عموم علمای شیعه، مدینه را مکان تولد ایشان می دانند. ولی شیخ باقر شریف قرشی، مکان تولد آن حضرت را کوفه می داند و دلیل آن را تولد حضرت سجاد در ایام حکومت جدشان حضرت علی (علیه السلام) عنوان کرده و معتقد است که امام حسین (علیه السلام) در آن زمان به همراه خانواده شان در کوفه زندگی می کرده اند.

مادر امام سجاد علیه‌السلام

مادر امام سجاد علیه‌السلام، «شهربانو» دختر یزدگرد سوم، امپراتور بزرگ ایران است. برای او نام‌های دیگری چون: شاه زنان، جهان بانو، سلافه، خوله و برّه نیز ذکر گردیده است.

امام سجاد (علیه السلام) در بحبوحه رويدادهاى سياسى در منزل امير مؤمنان ديده به جهان گشود، در حالى كه پدرش امام حسين (علیه السلام) دوشادوش امير مؤمنان به جنگ با قاسطين و مارقين و ناكثين اشتغال داشت، مادر گرامى امام، شهر بانو، دختر يزدگرد سوّم بود، پس از شكست امپراطورى ايران از اعراب، يزدگرد از شهرى به شهر ديگر مى‏ گريخت تا سرانجام در خراسان به قتل رسيد و خانواده ‏اش در همان شهر ماندگار شدند، وقتى در سال ۳۲ هجرى در زمان خلافت عثمان، خراسان به دست مسلمين فتح شد، خانواده يزدگرد به اسارت در آمده و راهى مدينه شدند، امير مؤمنان در آن زمان عثمان را به رفتار كريمانه و محترمانه با خانواده يزدگرد دعوت كرده و فرمود: از رسول خدا شنيدم: (عزيزان قومى را كه به ذلّت دچار شده ‏اند، گرامى بداريد) سپس‏ خود در آزاد كردن آنان پيش قدم شد و ساير مردم به آن حضرت اقتداء كردند.

سپس امام على (علیه السلام) پيشنهاد فرمود كه دختران يزدگرد را در انتخاب همسر آزاد بگذارند، شهربانو دختر كوچكتر يزدگرد امام حسين (علیه السلام) را براى همسرى بر گزيد و دختر ديگر، امام حسن (علیه السلام) را انتخاب كرد.

پس از عقد ازدواج با گذشت مدّت كوتاهى شهربانو باردار شد و مولود فرخنده ‏اى را به دنيا آورد كه نام او را (على) نهادند، ليكن در همان روزهاى اوّل بعد از زايمان، شهربانو بيمار شد و بدرود حيات گفت، از آن پس على بن الحسين (علیه السلام) در دامان كنيزى از كنيزان منزل امام حسين (علیه السلام) حضانت گرديد.

امام سجّاد هفت ساله بود كه جدّ بزرگوارش امير مؤمنان در محراب مسجد كوفه به شهادت رسيد و بعد از چند ماه خانواده آن حضرت به مدينه نقل مكان نمودند، تا وقتى كه امام سجاد به سنين نوجوانى رسيد و آن حضرت هفده ساله بود كه عموى گراميش امام حسن (علیه السلام) توسط زهر مسموم و به شهادت رسيد، از آن پس در كنار پدر بزرگوارش امام حسين (علیه السلام) نقش رهبرى امّت را در رويارويى با كفر و جاهليّت خاندان اموى تجربه مى ‏كرد، از اين دوران سخت تنها سخنرانيهاى امام حسين (علیه السلام) بر عليه معاويه و نامه‏ هاى كوبنده آن حضرت به او، براى ما بر جاى مانده، امّا همين نمونه‏ هاى اندك مى ‏تواند تلاش مستمر و مؤثّر امام را در مقابله با جريانهاى انحرافى امّت اسلام به نمايش بگذارد..

1)مناقب آل ابی‌طالب (ابن شهر آشوب)، ج ۳، ص ۳۱۰؛

2)وصول الأخبار (بهایی عاملی)، ص ۴۲؛

3) بحارالأنوار (علامه مجلسی)، ج ۶۴، ص ۱۲؛

4) منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج ۲، ص ۱.

5) مسند الإمام السجاد(ع)، ج‏۱، ص۵-۸.

6) تحلیلى از زندگانى امام سجاد علیه السلام ،ج‏۱، ص۵۳.

7) الارشاد (شیخ مفید)، ص ۴۹۲؛ منتهی الآمال، ج ۲، ص ۳.