کتاب «معارف کلام شیعه؛ آموزههای اختصاصی» که به کوشش حجت الاسلام و المسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری، رئیس دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و قلم جمعی از اساتید دانشگاه نگاشته شده است، در این همایش توسط هیئت داوران تحسین شد.
کتاب «معارف کلام شیعه» با همکاری دانشگاه ادیان و سازمان سمت به چاپ رسیده است. در نگاهی کلی این کتاب امامت از منظر زیدیه، اسماعیلیه و اهل سنت را نیز گزارش کرده است. در این کتاب موضوعاتی مورد بررسی واقع میشود که یا به امامت خاصه مربوط میشود (نصوص دوازده امام، امام مهدی، مرجعیت علمیِ اهل بیت علیهم السلام، رجعت، سیره امامان در قبال دیگر مسلمانان و تشیع اعتدالی در تعالیم ائمه اطهار) یا ناظر به دیگر معارف کلامی (بداء، أمرُ بین أمرین و تقیه) است. از آنجا که شیعهپژوهی بدون آشنایی با نوع نگرشِ منابع ملل و نحل به شیعه و گزارشهایشان از آراء و مقالات نامداران و صاحبنظران شیعه، تمامیت نمییابد، یک مقاله به تشیع و انشعاباتش بنا به گزارشهای ملل و نحل نویسان اختصاص یافته و جهت مزید اطلاع، مطالعات شیعه پژوهانه مستشرقان در پنج دهه اخیر نیز در قالب یک مقاله گزارش شده است.
راه میانهای که اثرِ پیش رو میجوید و میپوید، به رسمیت شناختنِ اصل و کلیت اختصاصات و امتیازات خودبنیادِ امامیه است که در تعالیم اهل بیت (علیهم السلام) ریشه دارند. این دامنه خاص شیعی عمدتاً در امامت که هویت بخش تشیع و الهام بخش شیعیان است، تبلور یافته، اما محدود به امامت نیست.
آنچه اختصاصیِ شیعه اعتقادی است، باور به نص و نصب الاهی (علاوه بر وجوب عقلی و نقلی) در باب امامت است که میتواند تفسیر و تفصیل اصل اسلامیِ امامت تلقی شود. همینطور در خصوص اصل توحید (شامل وجود و یگانگیِ خدا و قدرت مطلق و علم کاملِ خدا و نفی جبر صریح و تجسیم و تشبیه) و عدل (به معنای نفی جور و ظلم از خدا) همه مسلمانان همراه و همرأی هستند و اختلاف در باب رابطه ذات و صفات یا نقش خدا در افعال انسانی یا حسن و قبح در شمارِ تفسیر و تفصیل توحید و عدل هستند که میان مذاهب و نیز در درون خودِ مذاهب در باب آنها، اجتهاداتِ خرد و کلانِ متنوعی وجود دارد که در کنار عوامل غیر معرفتی به شکل گیریِ مذاهب و نیز رویکردهای گوناگونِ درون مذهبی انجامیده است.