دفاع از پایان‌نامه غلو در دوران صفویه، زمینه‌ها و پیامدها

از پایان‌نامه کارشناسی ارشد با عنوان «غلو در دوران صفویه، زمینه‌ها و پیامدها» با حضور تنی چند از اساتید و دانشجویان دفاع شد.

به گزارش گروه تأمین اخبار و اطلاعات علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در این جلسه دانشجو سیدتقی حسینی از پایان‌نامه خود با عنوان «غلو در دوران صفویه، زمینه‌ها و پیامدها» دفاع کرد. حجت الاسلام و المسلمین علیرضا ایمانی استاد راهنما و حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی فرمانیان استاد مشاور این پایان‌نامه بودند و حجت الاسلام و المسلمین مصطفی صادقی داوری این اثر را بر عهده داشت.

در ذیل چکیده این پایان‌نامه ارائه می‌گردد.

چکیده:

پژوهش پیش روی با عنوان غلو در دوران صفویه؛ زمینه‌ها و پیامدهای آن در تلاش است تا موضوع غلو در دوران صفویه و نفی یا اثبات وجود تفکرات غالیانه در آن دوران را بررسی کند. بر آنیم تا به این سؤال پاسخ دهیم که آیا چنین تفکراتی در عهد صفوی موجود بود؟ در صورت اثبات تا چه اندازه می‌توان این تفکرات را غلو به معنای حقیقی نامید؟ و اینکه آیا این تفکرات منشأ شیعی دارند یا رسوخ آنها در صفویه از پی علل و عوامل دیگری بوده است؟ همچنین در این پژوهش به این سؤال پرداخته می‌شود که اصولا علمای شیعه و تفکر شیعی چه موضعی در برابر غلو داشته و خصوصا عالمان شیعی عصر صفوی چه موضعی در برابر تفکرات غالیانه و گرایشات افراطی این عهد اتخاذ کرده‌اند.

بر این مبنا ابتدا در فصل اول به شفاف‌سازی مفهوم غلو و و مفاهیم وابسته آن مثل حلول و تناسخ پرداخته و به عنوان نمونه تاریخی تنها چند فرقه غالی از تعداد فرق موجود که در کتب تاریخ آمده را بررسی می‌کنیم. در این فصل همچنین به موضع ائمه (ع) و علمای شیعه در برابر غلو اشاره می‌شود.

در فصل دوم علل کلی غلو در سه بخش علل اجتماعی، معرفتی و روان‌شناختی بررسی و تحلیل می‌شود.

در فصل سوم که به صفویه پرداخته شده است، ابتدا تاریخچه‌ای از مشایخ، سلاطین و تطور دولت صفوی ارائه نموده و سپس وجود و چگونگی تفکرات غالیانه در این عهد را بررسی می‌کنیم. آنگاه به علل وجود این تفکرا ت و تحلیل این علل می‌پردازیم.

در فصل چهارم نقش مؤثر و جدی عالمان عهد صفوی در دربار مورد پژوهش قرار گرفته و رویکرد آنان نسبت به گرایشات افراطی را بررسی می‌کنیم.

در پایان در یک جمع‌بندی کلی به این نتیجه‌گیری می‌رسیم که هرچند شواهدی از گرایشات افراطی در دوران صفویه دیده می‌شود اما این گرایشات منشأ صوفی داشته و با نقش پررنگ علمای شیعه در این دوران و مبارزه آنان با این تفکرات این گرایشات تعدیل شده است.

کلید واژگان: غلو؛ غالیان؛ صفویه؛ علمای دوران صفوی.