در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد صورت گرفت:

بررسی دیدگاه عالمان شیعه درباره کتاب سلیم ابن قیس  

رسول قلیچ دانشجوی رشته مطالعات تاریخ تشیع از دانشکده شیعه شناسی با دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «بررسی دیدگاه عالمان شیعه درباره کتاب سلیم ابن قیس با تاکید بر نقد دیدگاه های معاصر» از دانشگاه ادیان و  مذاهب فارغ التحصیل شد.

در جلسه ای که صبح یکشنبه اول آبان در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب و با حضور اساتید راهنما، مشاور و داور، نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین تعدادی از دیگر دانشجویان علاقه مند برگزار شد، پس از گزارش این دانشجو از پایان نامه، استاد داور به نقد و ارزیابی پایان نامه پرداخت. سپس دانشجو از پایان نامه خود با توجه به انتقادات استاد داور و نیز توضیحات اساتید راهنما و مشاور دفاع نمود و در نهایت بعد از شور اساتید راهنما، مشاور، داور و نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی موفق به کسب امتیاز قبولی شد.

چکیده پایان نامه:

کتاب سُلَیم بن قیس هلالی، از قدیمی ترین کتب حدیثی باقی مانده است که دارای اهمیت تاریخی، حدیثی و کلامی بالایی است. از دیر زمان شخصیت سلیم بن قیس و کتاب منسوب به وى مورد مناقشه اندیشمندان شیعه بوده است. دیدگاههای ابراز شده درباره کتاب سُلَیم، بر چهار دیدگاه تقسیم بندی می شود؛ اعتبار مطلق، اعتبار نسبی، جعلی بودن کتاب و دیدگاه آخر، جعلی بودن کتاب و نویسنده هر دو. به موازات ارائه دیدگاهها، بر کتاب سُلَیم، اشکالات متعددی وارد شده است. این اشکالات نیز در چهار موضوع تقسیم بندی می شود؛ اشکالات به نویسنده کتاب، اشکالات بر اسناد کتاب، اشکالات بر نسخه های کتاب و بالاخره اشکالات محتوایی.

با جمع بندی اشکالات و نیز نقد و بررسی هر یک نظریه ها، به نظر می رسد، بهترین نظریه که کم ترین اشکالات را دارد، نظریه دوم، یعنی نظریه اعتبار نسبی کتاب سُلَیم است. بر این اساس شخصیت سُلَیم بن قیس و کتابش وجود حقیقی داشت، اما به مرور زمان نسخه های مورد دست کاری قرار گرفته و محتوای آن به خصوص در موضوع احادیث مطاعن دشمنان اهل بیت افزوده شده است. در مقام استناد، نسخه های فعلی، هیچ یک اعتبار کاملی ندارند، و باید با مراجعه به کتب قدما حداکثر تا اوایل قرن چهارم، محتوایی که شایسته اعتبار نسبی است را به دست آورد و بعد از اعمال مبانی فقه الحدیثی به آن اعتبار بخشید.

 واژگان کلیدی: سُلَیم بن قیس، کتاب سُلَیم بن قیس، نظریه ها، اشکالات، اعتبار نسبی.