به گزارش روابط عمومی دانشگاه، نشست تخصصی دانش افزایی در تقنین میان‌رشته‌ای مهریه با سخنرانی دکتر سهیلا صادقی، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه زنان و خانواده، برگزار شد. در این جلسه که با استقبال پژوهشگران و دانشجویان همراه بود، دکتر صادقی با نگاهی جامعه‌شناختی و با تأکید بر «زبان زنانه» به تحلیل ابعاد مختلف مهریه پرداخت.

دکتر صادقی در آغاز، مهریه را نه صرفاً یک تعهد مالی، بلکه یک نهاد اجتماعی پیچیده دانست که باید در تقاطع سنت، دین و فرهنگ مورد بررسی قرار گیرد. وی تأکید کرد: مهریه محصول ساختارهای خویشاوندی و تجربه تاریخی است. نمی‌توان درباره آن صحبت کرد، مگر اینکه جایگاه نهاد خانواده را ابتدا تبیین کنیم.

این جامعه‌شناس با انتقاد از نگاه تقلیل‌گرایانه‌ای که مهریه را صرفاً به یک عدد تبدیل می‌کند، گفت: پشت مهریه، تاریخچه‌ای از ناامنی، تبعیض و عدم اطمینان وجود دارد که به زندگی زنان گره خورده است. مهریه برای زنان معانی ذهنی بسیار متنوعی دارد؛ می‌تواند نماد تشخص، ابزار چانه‌زنی، اهرم تنظیم قدرت، پناهگاه دفاعی یا جبران‌کننده نابرابری باشد. نادیده گرفتن این تنوع طبقاتی، قومیتی و فرهنگی و تجویز یک نسخه واحد، نسخه‌ای برای فاجعه است.

دکتر صادقی در بخشی از سخنان خود به تبیین کارکردهای متنوع مهریه پرداخت و افزود: این کارکردها شامل کارکرد روانی مانند ایجاد احساس امنیت، اعتماد به نفس و کاهش اضطراب برای زنان؛ کارکرد جبرانی مانند جبران بخشی از کار خانگی بدون مزد زنان، فرصت‌های شغلی از دست رفته و آسیب‌پذیری اقتصادی پس از طلاق؛ کارکرد نمادین مانند نشان‌دهنده تعهد مرد در آغاز زندگی و بیانگر ارزش و منزلت اجتماعی زن؛ کارکرد بازتوزیعی مانند تعدیل ثروت در ساختار نابرابر خانواده و کارکرد بازدارندگی مانند مهارکننده تنوع‌طلبی مردان و طلاق‌های شتاب‌زده است.

این پژوهشگر حوزه زن و خانواده، دخالت برخی محاکم در تعیین سقف برای مهریه را اشتباه، غیرمسئولانه و مداخله‌ای بی‌جا در حریم خصوصی خانواده‌ها خواند و هشدار داد: این اقدام می‌تواند به جای حل مسئله، خود تبدیل به مسئله‌ساز شود. از جمله تبعات پیش‌بینی شده در این موضوع ایجاد بی‌اعتمادی و تشدید تعارض‌های جنسیتی درون خانواده، افزایش آسیب‌پذیری اقتصادی زنان هم در زندگی مشترک و هم پس از طلاق، کاهش قدرت چانه‌زنی زنان و احتمال افزایش باج‌خواهی و خشونت خانگی، تقویت و تثبیت ساختارهای مردسالارانه و امکان بروز واکنش‌های افراطی و نامعقول از سوی کنشگران اجتماعی است.

دکتر صادقی راه حل اساسی را نه دستکاری در نمادهایی مانند مهریه، بلکه اصلاح ساختارهای نابرابری دانست که ریشه مشکلات است. وی گفت: اگر قرار است به سمت عدالت در خانواده برویم، باید به جای تعیین عدد برای مهریه، به سراغ اصلاح حق طلاق، حضانت، ارث، اشتغال، مالکیت و مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان برویم. ریختن آخرین ستون دفاعی نمادین (مهریه) در ساختاری نابرابر، عین بی‌انصافی است.

وی در پایان با هشدار درباره عواقب اجتماعی چنین تصمیم‌گیری‌هایی، از تجربه ناموفق برخی قانون‌گذاری ها در مورد خانواده یاد کرد و گفت: متأسفانه ممکن است با این اقدام، ازدواج‌گریزی را به ازدواج‌ستیزی تبدیل کنیم. وقتی قانون از عرف و آداب اجتماعی فاصله می‌گیرد، مردم نسبت به آن بی‌اعتنا می‌شوند و مشروعیت برخی قوانین در ذهن نیمی از جمعیت (زنان) مخدوش می‌شود.
این نشست با پرسش و پاسخ حاضران به پایان رسید.