«بیان احکام حق‌ماره» با سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین سید حسین حسینی در نمازخانه دانشگاه برگزار شد. در این جلسه، ایشان به تبیین حدود شرعی تصرف در اموال اعضای خانواده و شرایط استفاده از وسایل و خوراکی‌های آنان پرداختند.

تعریف و جایگاه احکام حق‌ماره

حجت‌الاسلام حسینی بیان کردند که احکام «حق‌ماره» ناظر به مواردی است که انسان در اموال نزدیکان درجه یک—نظیر مادر، پدر، خواهر و برادر—بدون اجازه صریح، اما بر پایه اذن عرفی و اعتماد خانوادگی اقدام به استفاده می‌کند. ایشان توضیح دادند که اصل در فقه، عدم جواز تصرف در اموال دیگران بدون اجازه است، اما در محیط خانواده معمولاً این اذن ضمنی وجود دارد؛ به شرط آنکه فرد مطمئن باشد صاحب مال ناراضی نیست.

لزوم اطمینان از رضایت صاحب مال

ایشان تأکید کردند:
«برای تحقق حق‌ماره، نخستین شرط این است که انسان یقین یا گمان نزدیک به یقین داشته باشد که صاحب خانه راضی است. تشخیص رضایت فقط با گفتار نیست؛ بلکه رفتار، نشانه‌ها و عرف خانوادگی نیز ملاک است.»

وی تصریح کرد:
«اگر رفتاری از صاحب خانه مشاهده شود—به‌ویژه در آشپزخانه—که نشان دهد نسبت به استفاده فرد حساسیت دارد، حتی اگر چیزی نگفته باشد، حق‌ماره جاری نمی‌شود و استفاده از اموال ایشان بدون اجازه شرعاً صحیح نیست.»

نمونه‌های عدم جریان حق‌ماره

در ادامه، حجت‌الاسلام حسینی مثال‌هایی از موارد عدم رضایت ارائه کردند:

• اگر خوراکی یا مواد غذایی برای مناسبت خاصی تهیه شده باشد؛

• اگر ماده غذایی گران‌قیمت از مدت‌ها قبل تهیه و برای مصرفِ شخصیِ مشخص نگهداری شده باشد؛

• اگر دسر یا غذای خاصی تزئین شده و روشن باشد که صاحب خانه برای ارائه آن برنامه دارد.

ایشان افزودند:
«در چنین مواردی مشخص است که صاحب مال به استفاده دیگران رضایت ندارد و بنابراین، تصرف بدون اجازه جایز نیست؛ حتی اگر استفاده فقط در خانه و بدون قصد بردن باشد.»

حجت‌الاسلام حسینی در پایان جلسه گفتند:
«احکام حق‌ماره تنها یک حکم فقهی نیست، بلکه متکی بر اخلاق، محبت، احترام به زحمت‌های دیگران و رعایت حقوق خانواده است. رعایت این نکات، هم حق‌الناس را پاس می‌دارد و هم روابط خانوادگی را تقویت می‌کند.»

این نشست با استقبال دانشجویان و طرح پرسش‌های متعدد ادامه یافت و در پایان، بر اهمیت تقویت فرهنگ رعایت حقوق متقابل در خانواده تأکید شد.