تفسیر قرآن کریم «دعوت الی الله و درس‌هایی از سیره حضرت فاطمه زهرا (س)»
بسم الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی محمد و آل محمد
در ایام شهادت بانوی دو عالم، حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، سخنان حجت‌الاسلام و المسلمین وحیدی در جلسه تفسیر قرآن کریم با محوریت آیه ۱۰ از سوره یوسف، نگاهی عمیق و بصیرت‌افزا به مفهوم «دعوت الی‌الله» و تکلیف مؤمنان در برابر دین و جامعه اسلامی داشت.
قل هذه سبیلی؛ اعلام موضع و روشن‌کردن مسیر
حجت الاسلام وحیدی در آغاز، با اشاره به آیه شریفه «قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي» فرمودند:
در قرآن کریم حدود ۳۰۰ مورد فرمان «قُل» وجود دارد. این واژه‌ها تنها خطاب به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نیست، بلکه پیامی برای همه مؤمنان است. وقتی خداوند می‌فرماید «قُل»، یعنی بگو، یعنی اعلام موضع کن و تکلیف خود را مشخص ساز.
به تعبیر ایشان، «قل هذه سبیلی» یعنی: بگو راه من این است. انسان باید بداند در کدام مسیر است؛ در مسیر حق یا باطل، حسینی یا یزیدی، انقلابی یا ضدانقلابی. نمی‌توان همزمان در دو مسیر حرکت کرد.
باید شفاف گفت: «خدایا، من بنده تو هستم و راه تو را برگزیده‌ام.»
وظیفه دعوت به سوی خدا
حجت‌الاسلام وحیدی با تأکید بر عبارت «أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ» افزودند:
هیچ‌کس حق ندارد فقط به هدایت شخصی خود بسنده کند. دعوت دیگران به دین، وظیفه‌ای همگانی است. جامعه مؤمن باید بوی خدا بدهد؛ هر خانه، هر مدرسه، هر دانشگاه و هر محیط کاری باید جلوه‌ای از توحید و دینداری داشته باشد.
ایشان با اشاره به آیات قرآن یادآور شدند:
«قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا»
دعوت و تربیت تنها برای خویشتن نیست؛ باید خانواده و اطرافیان را نیز به راه حق دعوت کرد.
شرط دعوت؛ بصیرت و آگاهی
ایشان ادامه دادند:
دعوت الی‌الله باید «عَلَى بَصِيرَةٍ» باشد. بدون بصیرت، هیچ دعوتی اثر ندارد. کسی که خود در شناخت دین، مکتب یا انقلاب دچار تردید است، نمی‌تواند دیگران را هدایت کند.
بصیرت شرط اساسی است؛ یعنی شناخت عمیق، ایمان روشن و باور قلبی به حقانیت دین.
ایشان افزودند:
«ادعو الی الله علی بصیرة انا و من اتبعنی»
یعنی هم من باید اهل بصیرت باشم و هم پیروان من.
استاد، شاگرد، پدر، مدیر یا هر کسی که الگوست، وظیفه دارد در زیرمجموعه خود این بصیرت را ایجاد کند تا آنان نیز مدافع دین باشند.
مسئولیت تربیتی و اجتماعی
در ادامه، ایشان به سخن حضرت لقمان اشاره کردند:
«یَا بُنَیَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ»
حضرت لقمان نه تنها فرزند خود را به نماز توصیه کرد، بلکه فرمود: «تو نیز دیگران را امر به نماز و معروف کن».
حجت‌الاسلام وحیدی با تأکید بر این بخش گفتند:
بسیاری از ما حتی در گام نخست دچار تردیدیم که آیا باید فرزندان‌مان را به نماز و حجاب امر کنیم یا نه؛ در حالی‌که مسئولیت الهی ما ایجاب می‌کند آنان را به امر به معروف و نهی از منکر در جامعه تشویق کنیم.
فاطمه زهرا (س)؛ الگوی بصیرت و مسئولیت‌پذیری
در ادامه، با اشاره به سیره حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها فرمودند:
روضه فاطمه زهرا تنها بین در و دیوار نیست.
روضه حقیقی، دفاع از حق، ایجاد بصیرت و بیدارسازی جامعه است.
حضرت زهرا (س) وقتی ظلم را دید، سکوت نکرد. در مسجد، با خواص جامعه سخن گفت و آنان را «یَا أَبْنَاءَ الْمِلَّةِ وَ أَعْضَاءَ الْأُمَّةِ وَ حَصُونَ الْإِسْلَامِ» خطاب کرد.
مخاطبان او، بی‌دینان نبودند، بلکه مؤمنان نمازخوانی بودند که به رفاه‌طلبی و سکوت دچار شده بودند.
ایشان تأکید کردند:
درد فاطمه زهرا (س) از بی‌نمازی مردم نبود، از سکوت نخبگان بود.
چرا وقتی حق علی (ع) را گرفتند، کسی لب به اعتراض نگشود؟
ایجاد بصیرت عمومی و خصوصی توسط حضرت زهرا (س)
به تعبیر حجت‌الاسلام وحیدی، حضرت زهرا (س) برای روشنگری دو شیوه داشتند:
-
ایجاد بصیرت عمومی:
با خطبه فدکیه در مسجد، خواص و متدینان جامعه را مورد خطاب قرار دادند تا از خواب غفلت بیدار شوند. -
ایجاد بصیرت خصوصی:
وقتی اثر نکرد، با امام حسن و امام حسین علیهماالسلام در خانه‌های مهاجران و انصار را زدند و تک‌تک آنان را به یاری حق دعوت کردند.
در یکی از این دیدارها، فاطمه زهرا (س) به در خانه معاذ بن جبل رفتند و فرمودند:
«من آمده‌ام تا یار طلب کنم، آیا مرا یاری می‌کنی؟»
اما پاسخ شنیدند: «نه، ای دختر پیامبر!»
و حضرت فرمودند:
«دیگر با تو کاری ندارم، اما در روز قیامت از تو و امثال تویی که در برابر ظلم سکوت کردید، نزد پیامبر خدا شکایت خواهم کرد.»
وی در پایان فرمودند:
درس بزرگ سوره یوسف و سیره حضرت زهرا (س) برای ما این است که مؤمن باید موضع خود را روشن کند، با بصیرت به راه خدا دعوت کند، و در برابر انحراف و بی‌عدالتی سکوت نکند.خدایا، لذت فهم قرآن و توفیق عمل به آن را به ما عنایت فرما،
و ما را از شیعیان و محبان راستین اهل بیت (ع) قرار ده.
به برکت صلوات بر محمد و آل محمد.
