به گزارش روابط عمومی دانشگاه؛ نتایج آخرین و جامع‌ترین پژوهش شیوع‌شناسی سقط جنین در ایران، طی مراسمی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی رونمایی شد.

این پژوهش ملی که توسط پروفسور محمد اسماعیل اکبری، استاد پیشکسوت دانشگاه هدایت شده ‌است، نشان‌دهنده یک پیام محوری است: برای اولین بار پس از ۲۰ سال، روند سقط عمدی جنین در ایران که همواره افزایشی بود، به صورت معناداری روزانه 500 سقط عمدی کاهش یافته است.

این پژوهش ملی نخستین پیمایش جامع ملی  است که با همکاری دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام) انجام گردیده و موضوع رساله دکتری زهرا بوربور دانشجوی مطالعات زنان دانشگاه ادیان و مذاهب بخشی از این پیمایش ملی است.استاد پروفسور محمد اسماعیل اکبری و دکتر مجید دهقان اساتید راهنما و دکتر محمدی استاد مشاور این رساله  هستند.

هدف این طرح پژوهش، تعیین میزان فراوانی انواع سقط جنین (عمدی، خودبخودی و طبی) در سطح استان‌های کشور، بررسی علل مؤثر بر سقط و سنجش سطح آگاهی و نگرش‌ نسبت به سقط جنین، و در نهایت، ارائه یک گزارش جامع ملی در این حوزه بوده است.

این پژوهش اولین تحقیق فراگیری است که تمامی کشور در قالب ۳۱ استان را پوشش داده است. حجم نمونه کل کشور ۱۶,۰۴۴ نفر بوده و محاسبه حجم نمونه به گونه‌ای صورت گرفته است که نتایج در سطح هر استان نیز قابل استناد باشد. جامعه پایه مطالعه، زنان در سن باروری (۴۹-۱۵ سال) بوده‌اند.

یافته‌های پژوهش ملی درباره سقط جنین

دکتر زهرا بوربور در معرفی  ابعاد مختلف این پژوهش گفت: این مطالعه با مشارکت سه دانشگاه معتبر و مراکز پژوهشی در ۳۱ استان کشور انجام شده و قابل تعمیم به کل جمعیت زنان 15تا ۴۹ سال کشور است. طرح بررسی فراوانی و علل سقط در جمهوری اسلامی ایران به عنوان جامع‌ترین پژوهش در این حوزه، از سال 1401 آغاز و اطلاعات خود را در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ جمع‌آوری و تحلیل کرده و نتایج آن در سال ۱۴۰۴ منتشر کرده است. این مطالعه مقطعی-توصیفی و تحلیلی با رویکرد کمی، اولین تحقیق فراگیری است که تمامی ۳۱ استان کشور را پوشش داده است.

بوربور از مهمترین نتایج این پژوهش گفت: نتایج این پژوهش بر اساس میانگین وزن داده شده محاسبات مستقیم و غیرمستقیم اعلام شده است. ۳.۱ درصد از زنان در سن باروری، دارای سقط بوده‌اند.

وی افزود: در سال1402،  ۷۲۸,۸۷۱ مورد سقط جنین در زنان کشور رخ داده است . که نسبت سقط به موالید زنده 69 به 100 گزارش شده است. بر اساس این آمار، هر ۹۰ ثانیه دو جنین سقط (توتال سقط) می‌شود .

این پژوهشگر حوزه زن و خانواده آمار پژوهش در این خصوص را اینگونه تکمیل کرد: از مجموع سقط‌های رخ داده، بیشترین فراوانی مربوط به سقط‌های خودبه‌خودی و پس از آن سقط‌های عمدی است. سقط جنین در گروه‌های سنی ۳۰ تا ۳۹ سال بیشترین درصد (۵۰.۶ درصد) را به خود اختصاص داده است. همچنین، نسبت سقط جنین به موالید در استان‌های البرز و تهران بیشترین بوده است.

وی  افزود: این پژوهش کاهش قابل توجه سقط عمدی جنین در سطح کشور را نشان می‌دهد. طبق نتایج، تعداد سقط جنین عمدی از حدود ۵۳۰,۰۲۳ مورد در سال ۱۳۹۸ به حدود ۲۵۴,۱۵۳ مورد در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته است.

دکتر بوربور تاکید کرد: در سال‌های گذشته هر ۶۰ ثانیه (یک دقیقه) یک سقط عمد ثبت شده بود ولی در پژوهش جدید، به نرخ هر ۱۲۰ ثانیه (دو دقیقه)، جان یک جنین به صورت عمدی گرفته می شود؛ رسیده‌ایم؛ که خود نشانی از تاثیر قوانین حمایتی جدید و فعالیت‌های فرهنگی انجام شده در سال‌های اخیر است.

وی ادامه داد: در سقط‌های عمدی، ۹۴.۶ درصد افراد متأهل بوده‌اند و ۳.۴ درصد مجرد. و بیشترین درصد سقط جنین عمدی مربوط به گروه‌های سنی ۳۹-۳۰ سال (۵۳.۱٪) و پس از آن ۲۰-۲۹ سال (۳۰.۲٪) است.

دکتر بوربور درخصوص نقش عوامل موثر بر سقط جنین عمدی تشریح کرد: نتایج پژوهش پیش رو، این دیدگاه که مشکلات اقتصادی عامل اصلی سقط عمدی است را به چالش می‌کشد.زیرا اکثریت قاطع پاسخ‌دهندگان به پرسش‌های پژوهشگران، مشکلات اقتصادی را به عنوان علت اصلی سقط عمدی انتخاب نکرده‌اند. کمتر از ۱۰ درصد از آنان، مشکلات مالی را علت اصلی سقط دانستند و جالب اینکه 70 درصد از مخاطبان، مشکلات اقتصادی را دلیل موجهی برای سقط جنایی ندانسته‌اند.

وی ادامه داد: این یافته‌ها نشان می‌دهد که مسئله اصلی از دیدگاه سقط‌کنندگان، تنها مشکلات مالی نیست و باید به مسائل فرهنگی و ذهنیت‌ها نیز توجه شود.

بوربور درخصوص دستاوردها و امیدهای ترسیم شده در پژوهش گفت: این پژوهش با هدف بهبود نگرش عمومی و تخصصی به موضوع حفظ حیات جنین و ترسیم امیدها و دستاوردهای واقعی انجام شده است.

بر اساس نتایج این پژوهش، نسبت سقط عمدی به کل بارداری‌ها در کشور از ۲۶ درصد در سال ۱۳۹۸ به ۱۴ درصد در سال 1402 رسیده است و این امر نشان‌دهنده بهبود نگرش جامعه نسبت به جنین، اهمیت مادری و وظایف جامعه درباره خانواده به ویژه حفظ حیات است. همچنین، در سال‌های اخیر تغییرات زیادی در نگرش بسیاری از متخصصین، پزشکان، ماماها، روانشناسان و… مشاهده شده است.