وهابیت‌شناسی

رشته دکتری تخصصی “وهابیت‌شناسی” یک دوره کامل آموزش تخصصی، مطابق با ضوابط و مصوبات شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران است که در آن جریان‌های سلفیه از جمله وهابیت و اخوان المسلمین بررسی می‌شود و عقاید وهابیت مورد نقد قرار گرفته و رابطه وهابیت با دیگر مکاتب و مذاهب اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرد. از جمله دانش‌هایی که در مکاتب مختلف بخصوص در فرهنگ اسلامی مورد توجه خاص بوده، دانش ملل و نحل است. این دانش در طول تاریخ گاه به شکل فصلی از کلام اسلامی و گاه به شکل جداگانه مطرح بوده است. شرایط عصر حاضر، نگرشی نو و طرح تازه‌ای از این علم را می‌طلبد که ضمن آشنایی با مکاتب و مذاهب کلامی عصر حاضر با رویکرد نقدی به این مکاتب بپردازد.

دانش آموختگان این رشته قدرت نقد، مناظره و ارزیابی گرایش‌های گوناگون وهابیت را بدست میآورند و می‌توانند به پرسش ها و شبهات جدید در زمینه مباحث کلامی و تاریخی وهابیت پاسخ گویند و نیز به نوآوری و تولید فکر و اندیشه در زمینه وهابیت‌شناسی بپردازند. همچنین آنها می‌توانند با شناخت تاریخ تفکر و مبانی وهابیت و بررسی نقاط اشتراک و افتراق آن با دیگر مذاهب در جهت مقابله با افراط و تکفیر گام بردارد و زمینه‌هایی جهت وحدت و تقریب میان مذاهب اسلامی ایجاد کند.

داشتن مدرک کارشناسی‌ارشد یا معادل آن برای همه داوطلبان و یا داشتن سه سطح حوزوی برای داوطلبان آزمون اختصاصی برای تحصیل در این رشته کافی است. برای داوطلبان غیرایرانی این مدرک را باید به تایید کنسولگری ایران در کشوری که صادر کننده آن است رسیده باشد. هر فردی که خارج از ایران تحصیل کرده باشد، در صورت داشتن صلاحیت علمی و موافقت اعضای هیئت علمی گروه می‌تواند در این دوره تحصیل کند. در واقع داوطلب تحصیل در رشته دکتری باید صلاحیت علمی خود را به هر طریق ممکن به اعضای هیئت علمی گروه اثبات کند. طبعا داشتن کتاب، مقاله علمی و ژورنالیستی و علاقه‌مندی شرکت در این رشته‌ می‌تواند در موافقت هیئت علمی گروه تاثیر گذار باشد. اما داوطلبان ایرانی با شرکت در آزمون غیرمتمرکز (آزمون دو مرحله‌ای کتبی و مصاحبه علمی) مرحله احراز صلاحیت علمی را خواهند گذراند و طبعاً بعد از بررسی صلاحیت علمی و یا در حین بررسی آن صلاحیت عمومی این دسته از داوطلبان باید به تایید سازمان گزینش دانشجو یا سازمان امور دانشجویان (برای اتباع غیرایرانی) نیز برسد.

طول دوره دکتری «وهابیت‌شناسی» ۴ سال و برابر ۸ نیم سال تحصیلی است که ۴ نیم‌سال آن برای آموزش، یک نیم‌سال برای گذراندن آزمون جامع و سه نیم سال آن برای نگارش رساله دکتری می‌باشد. دانشجویان در ترم اول دروس جبرانی و در ترم‌های بعدی واحدهای دروس تخصصی و اختیاری را می‌گذرانند. برنامه دکتری «وهابیت‌شناسی» شامل 46 واحد درسی است که 18 واحد آن اصلی، 10 واحد جبرانی و 18 واحد نیز پایان نامه است. دروسی همچون «جریان شناسی سلفی گری معاصر»، «نقد مبانی حدیثی و رجالی وهابیت»، «نقد مبانی عام سلفی‌گری»، «نقد مبانی اصول فقه وهابیت»، «نقد عقاید خاص وهابیت (شبهه‌شناسی)» «نقد مبانی سلفیه جهادی»، «شیوه‌های تبلیغی وهابیت»، و «روش مناظره با وهابیت» دروس اصلی‌اند.