ادبیات عربی

رشته دکتری «ادبیات عربی» یک دوره کامل آموزش تخصصی، مطابق با ضوابط و مصوبات شورای عالی برنامه‌ریزی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران است که در آن زبان و ادبیات عربی به طور تخصصی مورد آموزش قرار می‌گیرد. علاقمندان به تحصیل در این رشته باید فارغ التحصیل دوره کارشناسی ارشد رشته‌ای مرتبط باشند. در صورتی که فراگیران از رشته ای غیر مرتبط در این دوره شرکت نمایند باید طبق مقررات، پیش نیازهای لازم را بگذرانند.

تمام منابع علوم اسلامی و متون دینی به زبان عربی است و به دست آوردن ابعاد مختلف فرهنگ اسلام و معارف دینی جز از طریق فهم تخصصی این زبان امکان پذیر نمی‌باشد. از طرف دیگر مهمترین ابزار انتقال فرهنگ‌های مختلف اسلامی به روش آثار مکتوب که غالبا به زبان عربی است میسر می‌باشد. و لذا به منظور ارتباط و تعامل بین فرهنگ‌ها و ملت‌های اسلامی لازم است گروهی به این منظور در سطوح عالی تربیت شوند.

دانش آموختگان این رشته می‌توانند علاوه بر آوردن نیازهای مراکز علمی و پژوهشی در حوزه تدریس، ترجمه و تبلیغ، در پاسخگویی به شبهات دینی در عرصه جهان اسلام حضور فعالانه داشته باشند. همچنین آنها می‌توانند در شکوفایی علوم اسلامی نقش بسزایی ایفا کنند و به رشد و بالندگی علوم اسلامی از قبیل فقه و تفسیر و کلام و فلسفه کمک شایانی نمایند.

داشتن مدرک کارشناسی‌ارشد یا معادل آن برای همه داوطلبان و یا داشتن سه سطح حوزوی برای داوطلبان آزمون اختصاصی برای تحصیل در این رشته کافی است. برای داوطلبان غیرایرانی این مدرک را باید به تایید کنسولگری ایران در کشوری که صادر کننده آن است رسیده باشد. هر فردی که خارج از ایران تحصیل کرده باشد، در صورت داشتن صلاحیت علمی و موافقت اعضای هیئت علمی گروه می‌تواند در این دوره تحصیل کند. در واقع داوطلب تحصیل در رشته دکتری باید صلاحیت علمی خود را به هر طریق ممکن به اعضای هیئت علمی گروه اثبات کند. طبعا داشتن کتاب، مقاله علمی و ژورنالیستی و علاقه‌مندی شرکت در این رشته‌ می‌تواند در موافقت هیئت علمی گروه تاثیر گذار باشد. اما داوطلبان ایرانی با شرکت در آزمون غیرمتمرکز (آزمون دو مرحله‌ای کتبی و مصاحبه علمی) مرحله احراز صلاحیت علمی را خواهند گذراند و طبعاً بعد از بررسی صلاحیت علمی و یا در حین بررسی آن صلاحیت عمومی این دسته از داوطلبان باید به تایید سازمان گزینش دانشجو یا سازمان امور دانشجویان (برای اتباع غیرایرانی) نیز برسد.

طول دوره دکتری «ادبیات عربی» ۴ سال و برابر ۸ نیم سال تحصیلی است که ۴ نیم‌سال آن برای آموزش، یک نیم‌سال برای گذراندن آزمون جامعه و سه نیم سال آن برای نگارش رساله دکتری می‌باشد. دانشجویان در ترم اول دروس جبرانی و در ترم‌های بعدی واحدهای دروس تخصصی و اختیاری را می‌گذرانند.

برنامه دکتری «ادبیات عربی» شامل 58 واحد درسی است که 22 واحد دروس تخصصی و 6 واحد دروس جبرانی و 18 واحد نیز پایان‌نامه است. دروسی همچون «فقه»، «اصول» و «متون نظم و نثر معاصر»، «متون نظم و نثر صدر اسلام»، «متون نظم و نثر دوره عباسی و فترت»، «تاریخ تطور آراء ادبی»، «تحلیل مباحث صرفی»، «تحلیل مباحث نحوی»، و «تحلیل مباحث بلاغی»، دروس اصلی‌اند. در میان دروس جبرانی نیز دروسی همچون «هرمنوتیک و زبان قرآن» و «نقد ادبی» گنجانده شده اند.