مفهوم زیارت و کارکرد آن در آیین کاتولیک و مقایسه آن با زیارت در مذهب شیعه
به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب محمدجواد نوروزی دانشجوی رشته ادیان ابراهیمی از دانشکده ادیان با دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان « مفهوم زیارت و کارکرد آن در آیین کاتولیک و مقایسه آن با زیارت در مذهب شیعه» از این دانشگاه فارغ التحصیل شد.
در این جلسه که یکشنبه اول شهریورماه 94 در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد دکتر حمید بخشنده به عنوان استاد راهنما، دکتر الیاس عارف زاده، استاد مشاور و دکتر ا… کرم کرمی پور در جایگاه استاد داور، به همراه نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی حضور داشتند.
در این دفاعیه که با حضور تعدادی از دانشجویان این دانشگاه برگزار شد، استاد داور پس از گزارش دانشجو از پایان نامه، به نقد و ارزیابی آن پرداخت.
سپس دانشجو با توجه به انتقادات استاد داور و نیز توضیحات اساتید راهنما و مشاور از پایان نامه خود دفاع نمود و در نهایت بعد از شور اساتید راهنما، مشاور، داور و نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی موفق به کسب امتیاز قبولی شد.
چکیده: با مطالعه اجمالی مسأله زیارت در کلیسای کاتولیک به این نتیجه میرسیم که زیارت قدّیسین و اماکن زیارتی در این آیین، دارای اهمیت است. زیارت از دیدگاه کلیسای کاتولیک دارای دو معنا است: زیارت اماکن مقدّس زمینی و زیارت آسمانی، که این معنی با بحث صلیب و گناه اولیه گره خورده است. در زیارت آسمانی، فرد کاتولیک مسیحی میبایست از طریق زندگی زائرگونه در زمین و از طریق اتّحاد با بدن مسیح که همان معبد واقعی است، به اورشلیم آسمانی نائل آید. مقام شفاعت کنندگی قدّیس، نقطه مرکزی باور به زیارت قدیّسان است، لذا فرد کاتولیک به امید شفاعت، به مسیح، مریم قدّیسه، روح القدس و قدّیسان متوسّل میشود.
در مذهب شیعه نیز زیارت دارای مبانی الاهیّاتی عمیقی است، و باور بر این است که سابقه آن به سدههای اولیه تاریخ اسلام و زمان پیامبر اکرم (ص) میرسد. چنانکه آیات قرآن دالّ بر زیارت حجّ، مشروعیت توسّل، شفاعت، ساخت بنا بر قبور اولیای الهی و روایات مشوّق زیارت اهلبیت (ع)، مؤید این مطلب است. مطابق برخی آیات و روایات، کعبه معظّمه دارای سمبلی آسمانی به نام «بیت المعمور» است که مکان زیارت ملائکه است، و طبق روایات دیگر، بیت المعمور، همان قلب مبارک پیامبر اکرم (ص) و انسان کامل است. این تفسیر، زائر مسلمان شیعی را ترغیب میکند تا از طریق ولایت اهل بیت (ع) به زیارت واقعی و حرم حقیقی برسد.
با این حال، زیارت در کاتولیک و تشیّع، با چالشهای فراوانی روبرو بوده است. آیین پروتستان با اتّهام بدعت و شرک به کلیسای کاتولیک موجب سوء استفاده سیاستمداران شد و در برههایی به تخریب کلیساها و لگدکوب کردن بدن قدّیسان و غارت اموال کلیساها اقدام نمودند. در جهان اسلام نیز، در سدههای اخیر فرقه تکفیری وهابیت با تخریب قبور و بیاحترامی به اولیا و صالحان و غارت اموال زیارتگاهها، همان میکند که حاکمان ظالم با قدّیسان کردند. با این همه، زیارت در آیین کاتولیک و مذهب شیعه هنوز محور خداجویی، دینورزی، وحدت آیینی، همدلی اجتماعی، رونق اقتصادی و هنری است.
واژگان کلیدی: زیارت، کاتولیک، شیعه، قدّیس، امام، اماکن مقدّس