دفاعیه پایان نامه کارشناسی ارشد: مهدویت در زیدیه و مقایسه آن با امامیه
در جلسه ای که چهارشنبه 27 بهمن ماه در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب و با حضور اساتید راهنما، مشاور و داور، نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین تعدادی از دیگر دانشجویان علاقه مند برگزار شد، پس از گزارش این دانشجو از پایان نامه، استاد داور به نقد و ارزیابی پایان نامه پرداخت. سپس دانشجو از پایان نامه خود با توجه به انتقادات استاد داور و نیز توضیحات اساتید راهنما و مشاور دفاع نمود و در نهایت بعد از شور اساتید راهنما، مشاور، داور و نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی موفق به کسب امتیاز قبولی با درجه عالی شد.
چکیده
موعودباوری یا اندیشۀ منجی موعود، که گاه با عناوینی همچون مسیانیزم، فیوچریزم، هزارهگرایی و غیره مطرح میشود، آموزهای است که میشود گفت در تمام ادیان وجود دارد، هر چند گستردگی و نوع این موعودباوری در ادیان مختلف متفاوت است.
«مهدویت» نیز عنوان شناخته‌شده‌ای برای موعود باوری در اسلام است. این آموزه در تاریخ و متون روایی و کلامی تمام فرق اسلامی، چه اهل سنت و چه فرق شیعی، و چه در عرصه عرفان، بازتاب گستردهای داشته است.
زیدیه جزء فرق اسلامی شیعی است که از همان زمان شکلگیری به آموزۀ مهدویت توجه داشته است، هر‌چند که این توجه بیشتر به صورت ظهور مدعیانی در تاریخ آن نمودار گشته و حتی با گذشت تاریخ دچار تحولاتی شده و به مرور از میزان آن کاسته شده است. مهدویت، علاوه بر تاریخ زیدیه در منابع کلامی و روایی آنها نیز بازتاب داشته است.
روایات فراوانی در باب مهدویت، در کتب روایی آنها یافت میشود. و بر اساس این روایات، مهدی از اهل بیت، از فرزندان امام حسن یا حسین )ع) است که در آخرالزمان متولد خواهد شد و رسالت اصلی خود که گستراندن عدالت در جامعه بشری است را محقق خواهد کرد.
زیدیه با این که جزء فرق شیعی است و یکی از وجوه اشتراک آن با امامیه (فرقه اصلی شیعی) آموزه مهدویت میباشد، اما در برخی از جزئیات این آموزه، همچون غیبت، انتظار، رسالت مهدی، کارکرد انقلاب مهدوی و بازتاب مهدویت در تاریخ و منابع کلامی و روایی، این دو را از یکدیگر متمایز گردانده است.
اما، تمایز مهم‌تر و اصلی مهدویت در زیدیه با این آموزه در تشیع امامی، در جوهره مهدویت است؛ بر طبق بررسی‌هایی که در این جستار صورت داده‌ایم، جوهره مهدویت در زیدیه عبارت از برقراری رفاه و عدالت اجتماعی در سایه دین است، در حالی که در تشیع امامی، مهدویت در ذات و جوهر خود، به ظهو رتحقق حقیقت در زمین، در سایه ظهور خلیفه و حجت الاهی می‌اندیشد، و اگر هم از برپایی عدالت، رفاه و امنیت اجتماعی سخن می‌گوید، همه را از نتایج و لوازم ظهور و تحقق حق در زمین می‌داند.
کلید واژگان: موعودباوری، مهدویت، زیدیه، امامیه