ارزیابی و تحلیل مبانی کلامی اخوان المسلمین مصر

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی در این جلسه که  پنج‌شنبه 9 آبان در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور حجت الاسلام دکتر مهدی فرمانیان به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام دکتر محمد حسن زمانی، دکتر محمد ویسی و دکتر علی اله بداشتی،اساتید مشاور و حجت‌الاسلام دکتر سید ابوالحسن نواب، حجت‌الاسلام دکتر عزالدین رضا نژاد و دکتر هادی فلاح زاده در جایگاه اساتید داور برگزار شد دانشجو حبیب حاتمی کن کبود از پایان نامه اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان نامه آمده است:

شناخت مبانی کلامی اخوان­المسلمین به عنوان جنبشی تأثیر­گذار و پر­طرفدار، که پایه‌های آن براساس تربیت صوفیانه حسن البنّاء بنا نهاده شد و در بیش از هفتاد کشور فعالیت فکری، فرهنگی و سیاسی دارد، از اهمیت بالایی برخوردار است. نوشتار حاضر با بررسی منابع کتابخانه­ای و گردآوری داده­های و تحلیل آنها به روش توصیفی­ـ­تحلیلی به مبانی معرفت­شناختی، هستی­شناختی، انسان­شناختی و معناشناسی این جنبش پرداخته است.

در معرفت‌شناسی ابزار شناخت در نزد اخوان محدود به نقل نبوده بلکه فطرت، حس و تجربه، عقل و کشف و شهود را نیز معتبر، و برای هر کدام از منابع شناخت ارزش معینی قائلند که دلایل مورد قبول در عقلیات وجود دلائل نظری ضروری، در حسیات امور قابل تجربه و در امور نقلی، نقل به روایت صحیح است.

در هستی‌شناسی، «وجود» را امری بدیهی و منقسم به محسوس و نامحسوس دانسته و بر حاکمیت قانون علیت بر پدیده‌های هستی، خدامحوری، قبول غیب و شهود و رابطه تنگاتنگ عوالم، تأکید و تصریح دارند ایشان برای عالم نامحسوس و وجود مجردات مصادیقی را از جمله: وجود خداوند، صفات و اسماء وی، روح، فرشتگان، اجنه، عرش، کرسی، لوح، قلم، عالم آخرت و مرگ را مطرح می‌کنند.

انسان در تفکر اخوان، آفریده خداوند، موجودی دو بعدی مرکب از جسم و روح است که با وجود توانمندی‌های عظیم گاهی در برابر شهوات ضعیف است. فعل انسان را بخاطر قبول توحید افعالی دارای اختیار نسبی دانسته و با جبر‌گرایی و حاکم جور مبارزه می‌کنند. کرامت ذاتی، برخورداری از حقوق برابر، آزادی، حس نوع­دوستی و احترام متقابل و به تبع آن، پیشگامی در تقریب و اجتناب از تکفیر از مبانی انسان‌شناسی اخوان می‌باشد. اعتقاد به کمال نهایی انسان و بحث انسان کامل که مصلح کل جهان است از باور‌های اخوان است.

در معناشناسی هر چند از نظر اعتقادی خود را سلفی معرفی می‌کنند، اما با تقسیم نصوص دینی به ظاهر و باطن، حقیقت و مجاز و محکم و متشابه قائل به تأویل بصورت موجبه جزئیه هستند. پذیرش اجتهاد و اختلاف فتوا با تغییر زمان، مکان و عرف؛ واقع بینی؛ رد قداست تاریخی فقها و نقد هر شخص دیگری غیر از پیامبر(صلّی الله علیه و آله وسلّم)؛ تقسیم بدعت به بدعت‌های انجام دادنی و ترک کردنی؛ برداشت خاصی از سلفیت و به تبع آن قبول فی الجمله‌ای مسئله توسل و مشروعیت زیارت قبور از ویژگی‌های معناشناسی اخوان‌المسلمین است.

واژه‌های کلیدی: مبانی کلامی، اخوان‌المسلمین، معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، معناشناسی