تحلیل آراء ابن تیمیه در باب توحید و صفات و نقد آن

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی در این جلسه که پنج شنبه 10 دی در سالن کنفرانس امام موسی صدر دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر علی اله‌بداشتی به عنوان استاد راهنما، دکتر حمید ملک‌مکان و دکتر علی کریمیان، اساتید مشاور و  دکتر حسین رجبی، دکتر احمد عابدی و دکتر امداد توران در جایگاه اساتید داور برگزار شد، دانشجو محمد رضا باغبانزاده از پایان نامه اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان نامه آمده است:

رساله‌ای که پیش روست با موضوع تحلیل آراء ابن‌‌تیمیه در باب توحید و صفات و نقد آن بر اساس کلمات امیرمومنین علی (علیه‌السلام) در متون اولیه اهل سنت به رشته تحریر درآمده است. در این نوشتار، نگارنده سعی کرده است به تحلیل آرای ابن‌‌تیمیه در باب توحید و صفات پرداخته و در ادامه به‌نقد مجموع آرای وی بر اساس اندیشه‌های امام علی (ع) در متون اولیه اهل سنت بپردازد.

در این پژوهش، به دو طیف متفاوت از اندیشه برمی‌خوریم که دو انتهای این اندیشه هرگز به هم نمی‌رسند زیرا؛ ابن‌‌تیمیه با رویکرد ظاهرگرایانه به توحید و صفات الهی می‌نگرد و این در حالی است که امام علی (ع) از زاویه عقل و نگاه تأویل گونه به این مباحث می‌اندیشد. نکته جالب در این است که ابن‌‌تیمیه به‌عنوان مجدد مکتب سلفیه در عالم اسلام، مدعی است که تمام تمرکز خود را بر آرای سلف معطوف کرده است و در اقامه اندیشه‌های خود، به سلف استناد می‌نماید و به تأسی از آنان، اصرار می‌ورزد؛ همین رویکرد به تفاوتی آشکار و فاحش بین اندیشه‌های او و مولا علی (ع) دامن می زند که در باب توحید و صفات، نقدهای اساسی بر افکار ابن‌‌تیمیه وارد می شود. از جمله نقدهای اساسی بر ابن‌‌تیمیه در باب صفات خبری، اعتقاد او به رؤیت خداوند و نیز جسمانی بودن خداوند است که اندیشه او در مقایسه با سخنان علی (علیه السلام) به چالش کشیده می شود.

ازاین‌رو در این رساله، نگارنده سعی کرده است با پیش کشیدن موضوعاتی از قبیل توحید ربوبی و الوهی و نیز مباحثی از قبیل صفات عقلی و خبری، به تحلیل آن از منظر ابن‌‌تیمیه بپردازد و اندیشه‌های وی را با ارجاع به سخنان مولا علی (علیه‌السلام) در متون اولیه اهل سنت، به بوته نقد گذارد و در این رساله ثابت‌ کند که ابن‌‌تیمیه با توجه به‌ظاهرگرا بودن در رویکرد به صفات خبری و پرهیز از اندیشه‌های ناب صحابه راستین رسول خدا (صلی‌الله علیه و آله) همچون امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) دچار انحرافات معظم در عقاید توحیدی شده و طیف وسیعی از جهان اسلام را از حقایق دینی دور نموده است.

کلمات کلیدی: امام علی (ع)، ابن‌‌تیمیه، توحید، صفات، ظاهرگرایی، تعقل گرایی