تأثیرپذیری آگوستین از اندیشه های مانوی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، در جلسه دفاعیه‌ای که چهارشنبه12 مهر 96 در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر محمد شکری فومشی به عنوان استاد راهنما، دکتر احمدرضا مفتاح، استاد مشاور و دکتر مهراب صادق نیا در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو فهیمه زعفرانی از پایان نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان نامه آمده است:

این یک حقیقت است که آگوستین یک دهه – از نوزده سالگی تا بیست و هشت سالگی از سال ۳۷۳ تا ۳۸۲ م -در میان مانویان به عنوان یک شنونده زندگی کرده و با کتاب و آموزه‌های آنان آشنا شده بود. در این مدت وی عمیقاً تحت تأثیر کیش مانوی در آمده بود که مبلغین آن گرایش به روحی معنوی و عمیق را تبلیغ می-کردند. در این کیش، عهد قدیم و شخصیت‌هایش به دلیل غیر معنوی بودنشان به کنار نهاده شده بود، اما مسیح به عنوان معلم خرد یعنی روشنگری که معتقدان را به سوی دانش حقیقی هدایت می‌کرد، دارای حرمت و احترام بود. دو مفهوم حقیقت و شناخت در مانویت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند، و برای برگزیدگان شناخت از طریق حقیقت جاودان بدست می‌آید. آگوستین نیز شخصی بوده که تغییر کیش داده، خداوند را شناخته و بعد از آن، ایمان آوردن ناگهانی‌اش موجب دگرگونی و تغییر در خود درونی او شده است؛ ماهیت این دگرگونی نیز با عنوان «وارد شدن در نور» یاد شده است. در مانویت از تمایلات جنسی به شیوه‌ای کاملاً منفی سخن رفته است؛ «میل جنسی» گناه نخستین است و مجازات این گناه زاد و ولد بوسیله آمیزش جنسی می‌باشد؛ تمایلات جنسی به طور برجسته‌ای از ویژگی‌های قلمرو تاریکی است یعنی همان ساحت شر و به عبارت دیگر همان ماده. همچنین دیدگاه آگوستین راجع به شهوت جنسی و انتقال گناه نخستین به نحو چشم-گیری مشابه دیدگاه مانویان است. به عبارت دیگر، هم مانویان و هم آگوستین هر دو به شیوه‌ای کاملاً منفی از میل جنسی یاد می‌کنند. انسان برای دوری از شهوت و برای پیروزی بر آن نیازمند فیض الهی است؛ بنابر باور مانویت و همچنین آگوستین فقط فیض الهی است که انسان‌ها را نجات می‌دهد؛ فیض موهبتی است که خداوند آن را اعطا کرده است اما نه به سبب شایستگی، خداوند به خواست خود بشر را از بند گناه می‌رهاند.

کلمات کلیدی: آگوستین، مانی، مانویت، شناخت، معرفت، خداشناسی، گناه نخستین، میل جنسی، فیض.