شرک از نگاه امامیه و اهل سنت تا ظهور ابن تیمیه

جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو عبدالرحیم رضاپور با عنوان «شرک از نگاه امامیه و اهل سنت تا ظهور ابن تیمیه» برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه‌ای که روز شنبه اول اردیبهشت‌ماه 1397 در سالن شهید بهشتی با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان به عنوان استاد راهنما، و حجج اسلام دکتر حبیب حاتمی و‌ دکتر  حمیدرضا شریعتمداری به عنوان استادان داور برگزار شد، دانشجو عبدالرحیم رضاپور از رساله دکتری خود دفاع کرد.

در چکیده این رساله آمده است:

نظر به این‌که اهل حدیث معنای عامی از ربّ اراده کرده‌اند؛ لذا از نگاه آنان شرک ربوبی اعم از شرک در خالقیت و مالکیت خواهد بود، امّا امامیه از ربّ فقط معنای خاص آن (تدبیر در امور) را اراده می‌کنند.

و نیز اهل حدیث با استناد به یگانه‏انگاری شرک ربوبی و شرک در افعال، شرک در افعال را چیزی جز شرک در ربوبیت نمی‏دانند، امّا امامیه با استناد به دوگانه‏انگاری شرک ربوبی و شرک در افعال، شرک در افعال را چیزی مفارق ولی متفرع از شرک در ربوبیت می‏دانند. 

اهل حدیث و امامیه با استفاده از آموزه‌های قرآنی به ملازمه میان توحید ربوبی و توحید عبادی باور دارند، همان‌طوری که همین ملازمه را میان شرک ربوبی و شرک عبادی برقرار می‌دانند.

از نگاه اهل حدیث و امامیه مشركان مكه علاوه بر شرک در عبادت، شرک در ربوبیت نیز داشتند؛ زیرا انحراف مشرکان مکه و سایر مشرکان، در باور به ربوبیت بت‌ها بود که منجر به عبادت آنها شده است، امّا سلفیه متأخر در توضیح شرک مشرکان مکه، دچار اشتباه تاریخی شدند و آنها را صرفاً مشرک در عبادت دانستند.

در باب توسل متفکران دینی شیعه و سنی و اهل حدیث، با این که به توحید در ربوبیت و عبادت قائل بودند، اما هیچ مخالفتی با توسل نداشتند.

با توجه به این‌که شفاعت نیز نوعی واسطه قرار دادن در محضر خدا برای طلب اموری همچون بخشش گناهان است. در این صورت، مشخص می‌شود که شفاعت نیز به باور قرآنی، خالی از اشکال است. آنچه مورد اشکال است، نحوه شفاعت جستن است، لذا اگر برای کسانی قدرت شفاعت در نظر بگیریم که از جانب خداوند مأذون هستند، در این صورت، هیچ گونه آسیبی به توحید در ربوبیت و عبادت وارد نمی‌شود.