نقد و بررسی معرفت شناسی دین درآثار میرزا مهدی اصفهانی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو عباس شاه منصوری با عنوان «نقد و بررسی معرفت‌شناسی دین در آثار میرزا مهدی اصفهانی» روز پنجشنبه 30 اردیبهشت‌ماه 1397 با حضور دکتر یوسف دانشور به عنوان استاد راهنما، و آقایان دکتر مصطفی جعفرطیاری و دکتر الله‌کرم کرمی‌پور و خانم دکتر نعیمه پورمحمدی به عنوان داور برگزار شد.

در چکیده این رساله آمده است:

در پژوهش پیش­رو پس از معرفی اجمالی بستر فکری معرفت شناسی عام و معرفت شناسی دین در چهارچوب اندیشه­ های رایج در این بستر، به آثار میرزای اصفهانی روی آورده تا بتوانیم پاسخ ایشان به سوالات موجود دراین فضا را دریابیم. میرزای اصفهانی با قائل شدن به گونه­ ای معرفت مستقیم اولاً از دخالت دادن هرگونه مفهوم و واسطه در فرآیند آگاهی پرهیز می­ نمایند و ثانیاً علم را کاشف و فراتر از مکشوف شدن دانسته و هرگونه نظریه­ پردازی درباره­ آن و چگونگی حصولش را نفی می­ نماید. بر این اساس، ایشان آنچه را که در معرفت شناسی مرسوم، مورد نظر است مانند قیاس، واسطه­ گری مفاهیم و معرفت گزاره­ ای، نفی نموده و معرفت را در همان یافتن مستقیم معلومات متذکر می­ گردد. همین نگاه ایشان به آگاهی  و معرفت، در معرفت شناسی دین نیز استمرار داشته و بر این اساس هرگونه معرفت تصوری و مفهومی را از خدای تعالی نفی نموده و معرفت خداوند را معرفتی مستقیم که فعل خود خداوند است می­ داند و اسماء و صفات الهی را صرفاً علاماتی بیان می­کند که از طریق آن­ها به  همین معرفت الهی متذکر می­شویم. در این منظر خدای تعالی فراتر از اثبات، نفی و تشکیک­های ذهنی و مفهومی شمرده می­شود و الحاد، ایمان و تشکیک را نه مفاهیم، بلکه افعالی می­داند که پس از معرفت به خداوند از سوی مخاطبان و با اختیار و آزادی تام رخ می­نماید. ایشان آغاز اعطاء این معرفت را همراه با آغاز خلقت موجودات دانسته و بقاء و استمرار این معرفت همچنان با فاعلیّت خداوند صورت می­پذیرد. در این میان، فرستادگان الهی مأمور تذکر و یادآوری معرفت خداوند تعالی بوده و عمل به فرامین آن­ها که همان بندگی خدای تعالی محسوب می­شود، موجب کنار رفتن پرده­ها و حجاب­های غفلت بندگان از معرفت خدای تعالی می­شود. در پایان از دو منظر مبنا و بنا به نقد و بررسی ایشان اقدام شده و نقدهای برخی اندیشمندان بر آراء ایشان نیز مورد برررسی قرار گرفته است.