بررسی نظریه تأویل از دیدگاه نصرحامد ابوزید و محمدهادی معرفت و تأثیر آن بر باورهای دینی

نویسنده:
رسول ظرافت
سطح:
دکتری

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو رسول ظرافت با عنوان «بررسی نظریه تأویل از دیدگاه نصرحامد ابوزید و محمدهادی معرفت و تأثیر آن بر باورهای دینی»، دکتر علی الله‌بداشتی به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مصطفی سلطانی به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری، دکتر محمد ملکی نهاوندی و دکتر محمدحسن محمدی مظفر به عنوان استادان داور حضور داشتند.

 

در چکیده این رساله آمده است:

تأویل یکی از مباحث مهم علوم قرآن و علم کلام است که در فهم قرآن و روایات به‌ویژه برخی آیات مربوط به اسما و صفات، نقش کلیدی و کاربردی دارد. ‏عدم پذيرش آن به معناي ناديده انگاشتن ژرفاي پايان‌ناپذير كلام الهي و افتادن در دام تشبیه و تجسیم است. از صدر اسلام، مذاهب اسلامی و دانشمندان مسلمان، در رابطه با تأویل متون مقدس، ‏آرای مختلف داشته‌اند؛ تا جایی که برخی با تسامح در تأویل و تفسیر دین، موجب تحریف دین و انحراف در اعتقادات مردم گردیده‌اند. اولین اختلاف در مورد چیستی تأویل و تفاوت آن با تفسیر است. تأویل متون در طول تفسیر نیست که اگر در آیه‌ای، تفسیر و توضیح ظاهری جواب نداد به تأویل روی آوریم. بلکه مسأله‌ای مستقل و در قواره راسخان در علم و مطهرین است؛ ‏بنابراین برخی مانند آیت‌الله معرفت و نصر حامد ابوزید با نگاه حداقلی به آن، تأویل را نوعی تفسیر، و با قواعدی ساده ‏برای همه افراد جایز می‌دانند. ‏اکنون سؤال این است که ماهیت تأویل و تفاوت آن با تفسیر ‏چیست؟ نظریه ابوزید و آیت‌الله معرفت (به عنوان دو نفر از اندیشمندان معاصر که دغدغه فهم و انتقال معارف دین و دفاع از آن را داشته‌اند) در این زمینه چیست؟ و نظریه آن‌ها چه تأثیری بر باورهای دینی دارد؟ این پژوهش در راستای پاسخ‌گویی به این سؤالات، پس از بیان کلیات در فصل اول، در فصل دوم ابعاد مختلف رویکرد و نظریه تأویلی ایشان را بررسی خواهد کرد و در فصل سوم به پیامدهای هرکدام از نظریه‌ها بر باورهای دینی می‌پردازد، و در فصل پایانی پس از روش‌شناسی، وجوه اشتراک و اختلافی آن‌ها، بررسی، ارزیابی و نتیجه‌گیری می‌نماید.