شرط توکیل در طلاق و جایگاه آن در نظام حقوق خانواده

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو سیده عالیه آذرطوس با عنوان «شرط توکیل در طلاق و جایگاه آن در نظام حقوق خانواده و پیامدهای اخلاقی، فرهنگی و اقتصادی آن»، دکتر محمود حکمت‌نیا به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین حبیبی‌تبار و دکتر نعمت‌الله کرم‌اللهی به عنوان استادان مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا، دکتر عزیزالله فهیمی و دکتر سید محمدجواد وزیری فرد به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

این که «شرط توکیل در طلاق وجایگاه آن در نظام حقوق خانواده و پیامدهای اخلاقی، فرهنگی و اقتصادی آن چیست؟» سؤال اصلی پژوهش حاضر است و این نتیجه حاصل شد که، در فقه شیعه وکالت دادن به زوجه برای مطلقه­سازی خویش سه دیدگاه جواز، عدم جواز و توقف وجود دارد. مشهور فقها وکالت دادن به زوجه را جایز دانسته و دیدگاه بعضی از فقهای معاصر نیز با همین نظر هماهنگ بوده­است. همچنین تفاوت آراء نسبت به حضور یا عدم حضور زوج در محل اجرای طلاق نیز مورد بررسی قرار گرفته و برخی از فقها چنین وکالتی را در صورت حضور زوج در محل، نپذیرفته، ولیکن مشهور حضور یا غیاب وی را شرط ندانسته و بر صحت آن صحه گذاشتند و قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران نیز آن را پذیریفته و در ماده 1138 به قابلیت توکیل در امر طلاق تصریح نموده و ویژگی خاصی را در وکیل شرط نکرده، ولیکن در ماده 1119، زمانی که برای شروط ضمن عقد ازدواج مثال می­آورد وکالت زن در مطلقه سازی خود را منوط به شرایطی در نظر گرفته و از وکالت مطلق حرفی نمی­زند، اما جا برای سایر شروط قرار داده است.

محقق برای دست­یابی به علل و پیامدهای اخذ شرط توکیل در طلاق با رویکرد کیفی و تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و تجزیه و تحلیل داده­ها به صورت تماتیک به بررسی نظرات متعدد کارشناسان پرداخته است. وکالت زن در طلاق تمام ابعاد زندگی آن‌ها را تحت­الشعاع خویش قرار داده، ضمن این‌که می­تواند مثبت یا منفی تلقی شود. علل درخواست اخذ شرط از دیدگاه مصاحبه­شوندگان حقوقی، فرهنگی و اجتماعی است که در راستای آنها مطالبی ذکر گردید. پیامدهای اخذ شرط نسبت به جنسیت و خانواده متفاوت بوده که در مجموع دارای سه رویکرد اخلاقی، فرهنگی و اقتصادی است. اگرچه اخذ چنین شرطی دارای مزایایی بوده و از ظلم و ستم احتمالی برخی مردان جلوگیری می‌کند، اما معایب آن به حدی است که تمام حیات خانوادگی را دچار چالش جدی کرده و موجب تزلزل و سستی آن می­گردد.