بررسی وضعیت تفکر دینی زرتشتی از مشروطه تا پهلوی اول

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو فهیمه حائری‌نسب با عنوان «بررسی وضعیت تفکر دینی زرتشتی از مشروطه تا پهلوی اول»، دکتر مهدی لکزایی به عنوان استاد راهنما، دکتر سید سعیدرضا منتظری به عنوان استاد مشاور و دکتر محمد شکری فومشی به عنوان استاد داور حضور داشتند.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

با ورود اسلام به ایران و به موازات گسترش آن، زرتشتیان با محرومیت‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی مواجه گردیدند. در نتیجه، تعدادی از آنان به دین اسلام گرویدند و تنها گروه اندکی به آیین خویش باقی ماندند که از میان آن‌ها عده‌ای ترک وطن کرده و عده‌ای دیگر در سرزمین آبا و اجدادی خود اقامت گزیدند. با وجود کاهش تعداد زرتشتیان در ایران تا دوران قاجاریه، در اواخر این دوره آنان نقشی مهم را در امور اقتصادی کشور و وقایع سیاسی آن دوران هم‌چون مشروطیت بر عهده داشتند. وجود تجارت‌خانه‌های مهمی هم‌چون جمشیدیان، جهانیان و یگانگی در این دوره بیانگر قدرت اقتصادی زرتشتیان در آن دوران بوده است. این تجارت‌خانه‌ها به امور مختلفی از جمله صرافی، بانک‌داری و زمین‌داری می‌پرداختند و با توجه به اشتهارشان به درست‌کاری و نیک‌کرداری که زرتشتیان بدان معروف بودند، مورد اعتماد مردم و حکومت وقت واقع شدند. با به ثمر رسیدن نهضت مشروطیت، زرتشتیان به عنوان یکی از اقلیت‌های دینی، ارباب جمشید را که نفوذ اقتصادی بیشتری داشت، به نمایندگی خود راهی نخستین مجلس شورای ملی نمودند. بدین ترتیب، پس از گذشت چندین قرن، جامعه زرتشتی ایران از انزوا بیرون آمد. در عهد رضا شاه به دلیل تلاش‌های وی در جهت کسب مشروعیت ملی و نیز نوسازی کشور و ایجاد دولتی مدرن، اندیشه ملی‌گرایی به طور جدی مورد توجه قرار گرفت. در این روند، جامعه زرتشتیان و بزرگان آن در تحولات سیاسی، اجتماعی، فکری و فرهنگی ایران نقش مؤثری ایفا کردند و کوشیدند تحت عنوان وارثان اصلی تمدن ایران باستان، با استفاده از فضای مناسب عهد رضا شاه به تقویت اندیشه‌ها و روی‌کردهای خود بپردازند.