آخرت شناسی اسلامی و مسیحی به روایت قرآن و کتاب مقدس

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو مرتضی اردشیر با عنوان «آخرت‌شناسی اسلامی و مسیحی به روایت قرآن و کتاب مقدس»، حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن نواب به عنوان استاد راهنما، دکتر احمدرضا مفتاح و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا به عنوان استاد مشاور و حجج اسلام دکتر مصطفی جعفرطیاری، دکتر محمدتقی انصاری‌پور و دکتر محمدحسن محمدی مظفر به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

در متون مقدس دو دین مسیحیت و اسلام همواره از آخرت و آخر‌الزمان سخن به میان آمده است و هر دو، پیروان خود را به اندیشیدن به زوایا و ساحت‌های مختلف و متنوع آخرت دعوت کرده‌اند‌. آموزه‌ آخرت در کتاب مقدس و قرآن، معنابخش دیگر آموزه‌هاست و از سوی دیگر، آموزه معاد بیانگر مسیر نجات و نتیجه‌ التزام به اخلاقیاتی است که در این کتاب‌ها تعلیم داده شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که اگر این آموزه‌ها از مجموعه تعالیم کتاب مقدس و قرآن کریم نادیده گرفته شوند، دیگر آموزه‌ها با چالش بی‌معنایی روبه‌رو خواهند شد. این تحقیق به روش توصیفی ـ تحلیلی و با اتکا به داده‌های کتابخانه‌ای کوشیده است تا آموزه آخرت را در این دو متن در دو ساحت کلی بکاود: ساحت اول این‌که قلمرو آموزه آخرت شامل چه مباحثی می‌شود؟ و ساحت دوم این‌که چه نوع شناختی و با چه زبانی و با چه هدفی طرح شده است؟ آخرت‌شناسی مسیحی بیشتر معطوف به آخرالزمان است، نه عالم پس از مرگ. در مفاهیم آخرت‌شناسانه‌ کتاب مقدس بیشتر بر آموزه‌ بازگشت عیسی مسیح تأکید شده است. به نظر می‌آید که روی‌کرد الاهیاتی در آموزه‌ آخرت‌شناسانه‌ کتاب مقدس پررنگ‌تر است. درواقع، رستاخیز عیسی مسیح(ع) و بازگشت او، توجیه‌‌کننده‌ ایمان است، حال آن‌که آخرت‌شناسی اسلامی ناظر به رخدادهای پس از مرگ اعم از برزخ، قیامت، بهشت و جهنم است. در موضوعات کتاب مقدس، مفهوم بازگشت عیسی مسیح(ع)، روز خدا، و نوسازی زمین و آسمان، سه مفهوم مهمی هستند که در فهرست مفاهیم قرآنی به چشم نمی‌آیند. البته مشابهت این دو دین در باب مباحث مربوط به آخرت، قابل توجه و در نوع خود جالب است؛ مفاهیمی از قبیل رستاخیز، نامه‌های اعمال، داوری، زندگی بازپسین، بهشت و جهنم. قرآن و کتاب مقدس از روش‌های تشویق و تهدیدِ معطوف به آخرت، به مثابه کانونی برای معناداری اخلاق و به مثابه نوعی تضمین اخلاقی استفاده می‌کنند. کیفرهای جهنم دارای ماهیت بازدارندگی هستند. وجود مفاهیمی چون گواهان، نامه‌های اعمال، حسرت و شادی، و توجه بیشتر و جزئی‌تر به داوری، و بهشت و دوزخ نشان می‌دهد که قرآن کریم به آموزه‌ آخرت، علاوه بر نگاه اعتقادی، نگرشی اخلاقی‌تر از کتاب مقدس داشته است. درباره زبان قرآن و کتاب مقدس و واقع‌نمایی از آن، می‌توان گفت تلقی نمادین نزد مسیحیت بسیار بیشتر از مسلمانان طرفدار پیدا کرده است. کتاب مقدس در این خصوص بسیار رمز‌آلوده‌تر سخن گفته است اما صراحت قرآن در بیان جزئیات، بیشتر از کتاب مقدس است. ازاین‌رو، تمایل برای نمادین دانستن آیات قرآن نسبت به آیات کتاب مقدس بسیار کم‌تر مشاهده می‌شود.