ترجمه کتاب خودآگاهی در فلسفه اسلامی، ابن سینا و دیگران

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو افضل حسنی‌زاده با عنوان «ترجمه کتاب خودآگاهی در فلسفه اسلامی، ابن‌سینا و دیگران»، دکتر محمد جاودان به عنوان استاد راهنما، و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا الهی‌منش به عنوان استاد داور حضور داشتند.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

مسئله خودآگاهي يکي از مهم‌ترين مسائلي است که ذهن فلاسفه را به خود مشغول داشته است. شايد در تاريخ فلسفه هيچ بحثي را نتوان يافت که تا اين حد مورد توجه فلاسفه از نحله‌ها و مشارب مختلف فکري قرار گرفته باشد. شايد بتوان گفت که مسئله ذهن، خودآگاهي و نفس، قدمتي به اندازه فلسفه دارد. درباره اين‌که آيا مسئله آگاهي و اتحاد عاقل و معقول از زمان افلاطون و ارسطو مطرح شده است يا قبل از اين‌ها، برخي معتقدند که اين مسئله نزد اين دو مطرح شده است و فرفريوس آن را به صورت رسمي مطرح کرده است. واضح است که خودآگاهي از نظرغالب محققين امروزي چيزي است غير از آن‌چه که در متون قديمي‌تر، دانشمندان و فلاسفه اسلامي آمده است. آن‌چه در خودآگاهي و خودشناسي امروزه مطرح و مورد بحث است، بيشتر تمايل به تحليل و بررسي واکنش‌هاي مادي است که منجر به شناخت است. براي ورود به اين بحث، چندين مسئله که از اصول اين امر هستند، ضرورتاً بايد طرح و مورد بررسي قرار گيرند .اما در فلسفه اسلامي، خودآگاهي، معرفت نفس، يا علم حضوري شخص به خودش جايگاه خاص خودش را دارد که بيشتر مبتني بر شناخت حقيقت وجودي انسان مي‌باشد و در اين ميان در فلسفه ابن‌سينا که سرآمد فلاسفه مسلمان است، به صورت منحصر به فردي به آن پرداخته شده است. از آن‌جا که اين گفتار مقدمه‌اي است بر خودآگاهي در فلسفه اسلامي، به همين خاطر لازم است چند مسئله را که دخيل در آن هستند، يا اصولاً از ارکان آن مي‌باشند، مورد اشاره قرار گيرند که بعضاً به خاطر اهميت موضوع‌شان بيشتر مورد بحث و بررسي قرار گرفته‌اند. لذا در اين مقدمه ابتدا به بررسي مسئله اتحاد عاقل و معقول پرداخته‌ايم که مي‌توان گفت يکي از ارکان اساسي بحث خودآگاهي است. در فلسفه ابن‌سينا، خودآگاهي بر هر گونه معرفت ديگر تقدم دارد. وي در کتاب تعليقات در اين باره چنين مي‌گويد: «ادراک من نسبت به ذات خودم مقدم بر هر آن چيزي است که آن را وصف مي‌کنم و مي‌گويم آن را ادراک کرده‌ام».