«جایگاه ابلیس در نگاه عرفان» بررسی شد

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی در این جلسه که پنج شنبه 16 مرداد در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد استاد قاسم جوادی به عنوان استاد راهنما، استاد محمدرسول ملکی، استاد مشاور و حجت الاسلام دکتر رضا الهی‌منش در جایگاه استاد داور، به همراه نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی حضور داشتند.

در این جلسه که با حضور تعدادی از دانشجویان این دانشگاه برگزار شد، استاد داور پس از گزارش دانشجو از پایان نامه، به نقد و ارزیابی آن پرداخت.

سپس دانشجو با توجه به انتقادات استاد داور و نیز توضیحات اساتید راهنما و مشاور از پایان نامه خود دفاع نمود و در نهایت بعد از شور اساتید راهنما، مشاور، داور و نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی موفق به کسب امتیاز قبولی شد.

چکیده:

ابلیس یکی از مقوله‌های مهم در عرفان اسلامی است. فهم چیستی ابلیس، شناخت فلسفه آفرینش و جایگاه او در هستی، و آگاهی از چگونگی نقش وی در رقم خوردن سرنوشت نهایی انسان‌ها، از دغدغه‌های اصلی صوفیان و عارفان بزرگ در پرداختن به موضوع ابلیس بوده است.

اما عارفان در نگاه خویش به ابلیس دو دسته شدند: گروهی که اکثریت را شکل می‌دهند، همسو با نگاه قرآنی و روایی به نکوهش او پرداخته‌اند، و از طرفی گروه دیگر، او را ستوده‌اند، و از او با ویژگی‌هایی چون: «موحّد»، «جوانمرد»، «عاشق خدا»، «نور سیاه»، «خواجه خواجگان» و عناوین تحسین‌آمیز دیگری از او دفاع کرده‌اند. در این رساله همه ستایشگران و تمام دیدگاه‌های ستایش‌محور آنان درباره ابلیس، بازتاب داده شده است. و اما درباره عارفان نکوهش‌محور، به دلیل فراوانی شماره آنها، تنها به دیدگاه‌های برخی از عارفان مشهور اشاره شده است. جمع‌بندی و تحلیل این دو دیدگاه متفاوت درباره ابلیس و چرایی دفاع از او، موضوعی محوری بود که در این رساله، از پرداختن به آن نیز گریزی نبوده است.

واژه‌گان کلیدی:

ابلیس، ستایش، نکوهش، موحد، جوانمرد، عاشق خدا، نور سیاه، خواجه خواجگان، منصور حلاج، احمد غزالی، عین القضات همدانی