دفاعیه پایان نامه: تکفیر و جایگاه کلامی آن از دیدگاه علامه مجلسی و…

در جلسه ای که یک شنبه 5 تیرماه در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب و با حضور اساتید راهنما، مشاور و داور، نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی و همچنین تعدادی از دیگر دانشجویان علاقه مند برگزار شد، پس از گزارش این دانشجو از پایان نامه، استاد داور به نقد و ارزیابی پایان نامه پرداخت. سپس دانشجو از پایان نامه خود با توجه به انتقادات استاد داور و نیز توضیحات اساتید راهنما و مشاور دفاع نمود و در نهایت بعد از شور اساتید راهنما، مشاور، داور و نماینده معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی موفق به کسب امتیاز قبولی شد.

 چکیده پایان نامه:

 بر اساس قرآن کریم و روایات اسلامی کسی که به زبان شهادتین جاری کند مسلمان است و در پناه اسلام جان، مال و عرض او در امان است و هرگونه تعرضی به او حرام است. علمای آگاه و بزرگ شیعه و سنی، در طول تاریخ سعی کردنده‌اند، تعریف جامع و مانعی از تکفیر و علل و عوامل آن ارائه دهند؛ از جمله‌ی این علما علامه مجلسی(ره) محدث بزرگ شیعه، و ابن تیمیه از عالمان اهل سنت هستند. نظرات این دو عالم – که در بین شیعه و سنی جایگاه والایی دارند –  در مسئله فوق می تواند برای طرفداران آنها حجت باشد، و به بسیاری از تندروی ها و لجاجت ها پایان دهد. هر دو عالم ضمن این که به مذاهب مخالف خود انتقادهای فراوانی دارند؛ ولی به پیروی از قرآن و سنت به این مطلب اقرار دارند، که ذکر شهادتین برای اسلام ظاهری، کفایت می کند و گوینده‌ی آن در احکام ظاهری، با دیگر مسلمانان فرقی ندارد.

علامه مجلسی و ابن تیمیه مسلمانان را از تکفیر یکدیگر بر حذر می دارند، و تأکید می کنند هر کسی صلاحیت تکفیر دیگران را ندارد، و شخصی که متهم به کفر شده است،  باید بر او اتمام حجت شود، پس اگر کفر او آشکار شد، تکفیر می شود، در غیر این صورت کسی که اسلام او به یقین دانسته شده است، با شک از او زائل نمی شود؛ و تکفیر او بر خلاف مبانی اسلام است. به نظر می رسد این دو دانشمند با این که از نظر مفهومی تکفیر را دقیق مطرح و معیارهای سختی برای تحقق آن معرفی کرده‌اند، ولی در مصداق، التزام کاملی به آن معیارها نشان نداده و برخی از مسلمانان مانند فلاسفه و صوفیه را تکفیر کرده اند.

 واژگان کلیدی: اسلام، ایمان، مسلمان، تکفیر، مجلسی، ابن تیمیه