تحلیل عرفانی ماهیت، آثار و مراتب یقین در روایات

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی در این جلسه که شنبه 3 بهمن در سالن کنفرانس شهید بهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور حجت‌الاسلام دکتر رضا الهی منش به عنوان استاد راهنما، وحید آریانفر ، استاد مشاور و رحمان بوالحسنی در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو سید قاسم صفری ارچی از پایان نامه اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان نامه آمده است:

تحلیل عرفانی ماهیت، آثار و مراتب یقین در روایات، عنوان و موضوع این نوشته می­باشد. زیربنای این پژوهش حاضر بر شناخت ماهیت یقین، آثار و مراتب آن با محوریت روایات اسلامی و تحلیل عرفان اسلامی است.

بحث از یقین و مراتب آن، یکی از مباحث علمی، اهداف عملی مهم و دیریابی است که از دیرباز مورد توجه طالبان حقیقت از جمله حکیمان و اهل عرفان بوده است.

دشواری و  دیریابی بحث از این جهت است که معمولاً کسانی که در این باره بحث کرده و نظر داده­اند خود شخصاً این معرفت یقینی و شهودی را در خود یافته­اند و آن­را لمس و تجربه کرده­اند. اما کسانی که هنوز به مرتبه شناخت و معرفت از نوع شهود قلبی و باطنی نرسیده­اند، برای آنها تحقیق و بررسی در چنین موضوعاتی کار دشوار خواهد بود و مشکل داوری درباره نظرات اهل عرفان نیز به همین جهت است. برای این منظور مطالب این رساله در سه فصل تنظیم شده است.

 در باب تعریف یقین، این نتیجه را می توان به دست آوریم که یقین، به معنی ایمان و کشف و شهود باطنی و سکون نفس آمده است.

 در باب آثار یقین، می توان حدود ده آثار را به دست آورد. در نگاه روایی به: آرامش­روحی، صبر، توکل، رضا، تسلیم و تفویض، مشاهده و مکاشفه، زهد، اخلاص و آسان شدن انفاق اشاره کرد، که همه این موارد به صورت مستقیم در کلام اهل بیت(علیهم السلام) وارد شده است. و در کلام عرفا هم می توان به: سکون نفس(آرامش روحی)، رفع شک، صبر، توکل، رضا، تسلیم، تفویض، مشاهده، مکاشفه و فناء، که هر کدام خود دارای مراتب گوناگونند، اشاره کرد.

 این پژوهش به مراتب سه گانه بلکه چهارگانه یقین پرداخته است که شامل: مرتبه اول: "علم­الیقین"، که در این مبحث علت انتقاد عرفا از علوم عقلی را بررسی می نمائیم، مرتبه دوم: "عین الیقین"، که منجر به کشف و شهود عرفانی برای شخص سالک می شود. مرتبه سوم: "حق الیقین"، در این مقام سالک به مقام فناء فی الله دست پیدا می­کند. مرتبه چهارم: "بردالیقین"، که در روایتی از امام علی(علیه السلام) به آن اشاره شده است. این مرتبه بالاترین مقام وجودی و تقرب محض به سوی خداست و انسان با راهیابی در این مقام، به آرامش وجودی دست می یاید.

واژه­ های کلیدی: یقین، ماهیت یقین، آثار یقین، مراتب یقین، علم­الیقین، عین­الیقین، حق­الیقین، بردالیقین.