مقایسه ی آراء کلامی شیخ مفید و علامه حلی در موضوع معاد

به گزارش مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی در این جلسه که دوشنبه 10 اسفند در سالن کنفرانس شهیدبهشتی دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر امداد توران به عنوان استاد راهنما، حجت الاسلام والمسلمین عسکر عظیمی، استاد مشاور و  دکتر محمدحسن محمدی‌مظفر در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو رقیه حاج احمدی از پایان نامه اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان نامه آمده است: شیخ مفید(م413ق) از مکتب کلامی بغداد و علامه حلی (م726ق) از مکتب کلامی حله از متکلمان برجسته شیعه به شمار می­آیند. در عین حال که هر دو، در میان متکلمان عقل گرا قرار دارند ولی از دو رویکرد مختلف در مسائل کلامی برخوردارند. کلام علامه حلی بر خلاف کلام شیخ مفید متاثر از خواجه طوسی (م672 ق) و فلسفی است. در تحقیق حاضر سعی شد معاد شناسی این دو متکلم بزرگ شیعه مورد مقایسه قرار گرفته واشتراکات و اختلافات آن دو در این موضوع خاص روشن گردد.  به لحاظ روش، هر دو متکلم از عقل و نقل به عنوان منبعی برای شناخت معاد بهره جسته اند. در عین حال، حجم مباحث کلی و عقلی در علامه بیشتر است و استناد به مبانی یا استدلال­های فلسفی مابه الامتیاز وی محسوب می گردد. به لحاظ محتوایی نیز بین ایشان اشتراکات و اختلافاتی وجود دارد: اشتراکشان در این است که هر دو به تجرد روح باور دارند و این اعتقاد در آرای شیخ مفید بر خلاف علامه حلی بسیار واضح بیان شده است. جسمانی و روحانی بودن معاد مورد پذیرش هر دو متکلم است و هر دو شفاعت مورد نظر معتزله را مردود می دانند و بهشت و دوزخ برزخی و وجود کنونی بهشت و جهنم را قبول دارند و احباط را رد می کنند.  به لحاظ موضوعات بحث معاد شیخ مفید بر خلاف علامه به جزئیات معاد با استفاده از ادله نقلی بیشتر پرداخته است. دراندکی از مسائل نظیر مساله موافات بین دو متکلم اختلاف نظر وجود دارد.