بررسی تأثیر جریان سروریه بر وهابیت معاصر

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، در جلسه دفاعیه‌ای که پنج‌شنبه 30 شهریور در سالن دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور دکتر مهدی فرمانیان به‌عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام محسن عبدالملکی، استاد مشاور و دکتر محمد معینی فر در جایگاه استاد داور برگزار شد دانشجو سید شهاب‌الدین شریفی از پایان‌نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

در این پژوهش پس از تحلیل ماهیت جریان سروری و معرفی افکار و آثار مهم‌ترین شخصیت‌های این جریان سلفی، تأثیراتی را که از پی فعالیت مستمر این جریان در پهنه فکری و سیاسی جهان اسلام ایجادشده است، بررسی می‌کنیم. اجمالاً باید گفت این جریان که مؤسس آن محمد سرور است، در بنیان فکری خود ترکیبی است از: الف) آراء اعتقادی و مبانی فقهی ابن تیمیه، ب) اندیشه‌های آغازین محمد عبدالوهاب، ج) جریان اخوان المسلمین و مشخصاً اندیشه‌های سید قطب. با نظر به وجه ترکیبی جریان سروریه، تلاش متفکران آن را در جهت تنقیح مبانی فکری و تقریر مرام‌نامه سیاسی توأمان می‌یابیم. آنان با نقد طریقت سیاسی وهابیت مستقر در عربستان، اسلاف وهابی خود را به دوری گزیدن از اندیشه‌های سلفی ناب و نیز گرفتار ماندن در ملاحظات سیاسی و محافظه‌کاری‌های مرسوم در هیئت دربار متهم می‌نمایند. ازاین‌رو در مقام مقابله با وهابیت درباری، سلفی‌های جهادی (یا به عبارات مترادف؛ سلفی‌های صحوی و اصلاحی) سروری با بهره از توانایی نوشتاری و قدرت گفتاری خود در جهت تجهیز وهابیت به حرکات جهادی و در مسیر توسعه جنبش‌های سلفی و تکفیری گام‌های مؤثری را طی کرده‌اند. آنان با تمرکز بر سه دشمن مهم (یهودیت، تشیع و سکولاریسم) جوانان پرشور سنّی را پیوسته به مقابله فکری و جهاد عملی با این سه مسلک فکری و جریان سیاسی فراخوانده‌اند. همچنین سروری‌ها شاگردانی را تربیت و مراکزی را تأسیس کرده‌اند که رفته‌رفته اندیشه سروری را به جریان غالب سلفی- جهادی تبدیل کرده است. حاصل تلاش‌های این جریان به این نقطه رسیده است که امروزه سروریه به‌عنوان منبعی مهم برای ارتزاق فکری و مشروعیت دینی گروه‌های موسوم به سلفیه جهادی در نظر گرفته می‌شود.

کلمات کلیدی: سروریه، محمد بن سرور، سلفیه جهادی، سلفیه صحوی، مجله الفیان، مجله السنه