ضوابط تکفیر از دیدگاه شیعه با تأکید بر نقد کتاب الفکر التکفیری عند الشیعة حقیقة ام افتراء

به گزارش روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، در جلسه دفاعیه‌ای که چهارشنبه 18 بهمن 96 در دانشکده مذاهب دانشگاه ادیان و مذاهب با حضور حجت‌الاسلام دکتر مهدی فرمانیان به‌عنوان اساتید راهنما، حجج‌الاسلام دکتر محمود احمدی و دکتر خالد غفوری، استاد مشاور و حجت‌الاسلام دکتر سید محمد سبط طباطبایی، دکتر مرتضی شیرودی، دکتر اله نیا سماکوش در جایگاه اساتید داور برگزار شد دانشجو نسرین میانجی از پایان‌نامه‌اش دفاع کرد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

در سده اخیر برای مقابله با وحدت امت اسلامی، تلاش‌های زیادی از ناحیه جریان‌ها و افرادی، برای معرفی شیعه به‌عنوان مذهب تکفیری، صورت گرفته است؛ ازجمله این افراد «عبدالملک بن عبدالرحمن الشافعی» از کشور مصر در کتاب «الفکر التکفیری عند الشیعهٔ، حقیقهٔ أم إفتراء؟» است. علت این اتهام، از ناحیه ایشان اعتقاد به امامت به‌عنوان اصلی از اصول دین از ناحیه شیعه و آثار مترتب بر این اعتقاد ذکرشده است که به‌زعم وی، کفر غیر معتقدین به این اصل، یکی از آن آثار مترتبه می‌باشد. وی ادعای خویش را مستند به برخی روایات و اقوال علما، به‌ویژه اخباری‌ها، نموده است در این پژوهش با هدف پاسخگویی به شبهات مؤلف، به تبیین ضوابط تکفیر از دیدگاه شیعه پرداخته‌شده است که انکار عالمانه، جاحدانه، عامدانه و مختارانه اصول سه‌گانه (توحید، نبوت و معاد)، ضروریات و احکام قطعی دین و عدم وجود موانع (جهل، اکراه، خطا، نسیان و عدم ظهور قول یا فعل صریح دال بر کفر) می‌باشد و با توجه به این‌که اکثریت‌قریب‌به‌اتفاق مسلمانان غیر شیعه فاقد ضوابط و شرایط مطرح‌شده می‌باشند لذا خارج از دایره تکفیر بوده و اسلامشان قطعی است و هم‌چنین با بررسی روایات و اقوال علمای مورد استناد از ناحیه ایشان، این نتیجه حاصل‌شده است که به دلیل عدم تتبع کافی در منابع روایی و فقهی شیعه و عدم جامع‌نگری و تحریف‌های اعمال‌شده، برداشت ناصحیحی از اعتقادات شیعه ارائه‌شده است بنابراین تهمت تفکر تکفیری به شیعه غیر عالمانه غیرمنصفانه و بی‌اساس است و شیعه به‌عنوان مذهب اعتدالی، تمامی اهل قبله، به‌غیراز نواصب و غالیان را، مسلمان و برادر دینی خود و اهل نجات دانسته و عمیقاً به وحدت مسلمانان، نه به‌عنوان یک استراتژی درون مذهبی، بلکه به‌عنوان یک اصل قرآنی و باور دینی، معتقد است و تنها راه حفظ و گسترش اسلام را، اتحاد و انسجام تمامی مسلمین می‌داند.

کلمات کلیدی: ضوابط تکفیر، شیعه، عبدالرحمن شافعی، مظاهر تکفیر