نقش رواداري در تمدن سازي اسلامي با تاکيد بر روايات

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، جلسه دفاع از رساله دکتر دانشجو محمد دهقانی با عنوان «نقش رواداري در تمدن‌سازي اسلامي با تاکيد بر روايات» روز سه‌شنبه 19 تیرماه 1397 با حضور حجت‌الاسلام والمسلمين دکتر محمدرضا باراني به عنوان استاد راهنما، حجج اسلام دکتر محمدحسن نادم و دکتر رحمان ستايش به عنوان استادان مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمين دکتر مسعودي، دکتر محمد نصيري و دکتر محمد جاودان به عنوان استادان داور در سالن شهید بهشتی برگزار شد.

در چکیده این رساله آمده است:

تمدن‌سازی اسلامی از مهم‌ترین آرمان­ها و آرزوهایی است که اندیشمندان مسلمان و همه مسلمانان در اندیشه آن هستند تا جهان اسلام دگرگون‌شده و مانند گذشته به جایگاه والایی دست یابد. در این راستا عوامل گوناگونی برای دست‌یابی به این مهم نیاز است و گفتنی است که رواداری به‌عنوان یک عامل برجسته در شکوفایی تمدن اسلامی در سده­های پیشین نقش داشته است و برای تمدن‌سازی اسلامی در دوره کنونی نیز می­تواند نقش داشته باشد. برای تبیین نقش رواداری در تمدن­سازی اسلامی از آیات و روایات و به‌ویژه کتاب‌های اربعه شیعه نیز بهره برده شده است و به‌منظور بیان کارکرد رواداری در دوره معاصر از پیشینه تاریخی رواداری در اسلام و دیدگاه اندیشمندان مسلمان معاصر نیز استفاده شده است.

برای بررسی نقش رواداری در تمدن‌سازی اسلامی بایسته است در گام نخست بررسی مفهومی و مصداقی رواداری انجام شود تا نسبت رواداری با برخی مفاهیم دینی و اجتماعی روشن گردد. از سویی توجه به تاریخچه رواداری در اسلام و کارکرد آن در تمدن‌سازی نیز ضرورت دارد تا مبانی موردنیاز تبیین شوند. ابعاد چهارگانه­ای می­تواند در این رساله بررسی شود. نخست بررسی نقش رواداری در گسترش عقل‌گرایی، آزاداندیشی، پویایی اجتهاد، مبارزه با خرافات، نقدگرایی و نوگرایی؛ دوم نقش رواداری در تولید دانش و نقش عالمان و بازسازی میراث علمی گذشته و رشد مراکز علمی؛ سوم نقش رواداری در مناسبات اجتماعی مانند هم‌گرایی بین مردم، مشارکت، اخلاق اجتماعی، رشد فکری، میانه‌روی و واقع‌گرایی در برابر ادیان و چهارمین بعد آن نقش رواداری در مناسبات با تمدن ایرانی و تمدن‌های آسیای شرقی و تمدن غربی و بررسی نسبت بین هویت ملی و سرزمینی و هویت اسلامی است. در همه این ابعاد بایسته است تأثیر هرکدام از این مسائل در تمدن‌سازی اسلامی نیز مورد توجه قرار گیرد. روش گردآوری داده­ها، کتابخانه‌ای است و روش پژوهش در این رساله توصیفی و تحلیلی است که پس از تتبع داده‌های روایی و تاریخی و بررسی دیدگاه­ها به توصیف و تحلیل آن‌ها پرداخته خواهد شد. بر پایه بررسی انجام شده می­توان گفت رواداری همان‌گونه که در گذشته زمینه‌ساز پیدایی و گسترش تمدن اسلامی بود، در دوره کنونی و آینده نیز چنین جایگاهی دارد تا با تأکید بر ارزش‌‌های دینی، آینده تمدنی در جهان اسلام را دگرگون ساخت.