نظام عرفانی اسماء الهی در روایات معصومین علیهم السلام

در جلسه جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو رحمان بوالحسنی دانشجوی مقطع دکتری رشته تصوف و عرفان اسلامی با عنوان «نظام عرفانی اسماء الهی در روایات معصومین علیهم‌السلام»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر علی فضلی به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا الهی‌منش به عنوان استاد مشاور و حجج اسلام دکتر مهدی فرمانیان و دکتر امیر جوان‌آراسته و دکتر اصغر نوروزی به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:‌

در «نظام عرفانی اسماء الهی از منظر روایات معصومین^{علیهم السلام}»، اسماء و صفات الهی از حیث لفظ، مفهوم و وجودشناسی، در روایات به روش تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. اسماء الهی محور اصلی و اساسی همه علوم الهی همچون کلام، فلسفه، عرفان و مانند آن می‌باشد که بر اهمیت این موضوع دلالت می‌کند. اسماء الهی در روایات، در دو معنای “شئون ذاتی حق” و همچنین “تعینات خلقی و فعلی” به کار رفته است. اسماء الهی، به عنوان کمالات و شئون ذاتی حق، از حیث وجودشناختی، عین وجود خداوند و عین یکدیگر می‌باشند و “تعینات خلقی و فعلی” که در روایات از آنها به اسماء الهی یاد شده است، مظاهر همان “شئون ذاتی حق” هستند که بر اساس چینش خاصی به صورت موجودات حقیقی، تعین پیدا کرده‌اند. واما منظور از “احصاء اسماء الهی” که در روایات سبب ورود به بهشت عنوان شده، و در برخی روایات تعداد این اسماء، 99 تا و در برخی دیگر کم‌تر و بیشتر ذکر شده، احصاء عددی و دانستن تعداد و شمارش و حتی فهمِ معنای مفهومی آنها نیست، بلکه منظور از احصاء متحقق و متخلق شدن به اسماء الهی است. بر توقیفیت الفاظ و مفاهیم حاکی از “شئون ذاتی حق” [اسماء و صفات الهی] ، دلیل نقلی و عقلی وجود ندارد. معانی اسماء و صفات الهی با معانی که در مخلوقات به کار می‌رود، اشتراک معنوی داشته و انسان ـ هرچند به صورت اجمالی ـ می‌تواند معانی اسماء و صفات الهی را درک کند. و رابطه وجودی این دو مرتبه از اسماء و صفات الهی این است که: “تعینات خلقی و فعلی” بر اساس ترتیب و نظم خاصی از “شئون ذاتی حق” تنزل  و ظهور یاقته‌اند، که در بین این تعینات، وجود نوریِ مقام پیامبر ^{صلی الله علیه و آله و سلم}  و اهل بیت ^{علیهم السلام} به عنوان مرتبه اعلی بر تمام مراتب اعم از ارواح و ملائکه، موجودات عالم مثال و ماده سبقت گرفته‌اند که تمام مخلوقات، به واسطه این مرتبه نوری، تنزل یافته‌اند.