بررسی تأثیر موسوی در رشد معنوی از دیدگاه عارفان مسلمان تا قرن هفتم هجری

به گزارش روابط عمومی دانشگاه دوشنبه 24 اردیبهشت‌ماه 1397 جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو محمدحسین شیخ شعاعی با عنوان «بررسی تاثیر موسوی در رشد معنوی از دیدگاه عارفان مسلمان تا قرن هفتم هجری» با حضور دکتر امیر جوان آراسته به عنوان استاد راهنما، جناب آقای قادر حافظ به عنوان استاد مشاور و دکتر مصطفی فرهودی به عنوان استاد داور در سالن شهید بهشتی برگزار شد.

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

برخی گرایش­های عرفانی امکان تأثیر معنوی را برای موسیقی به رسمیت می­ شناسند اما نگاه عارفان اسلامی در دوره­های متقدم به این پدیده چگونه بوده و برای چنین تأثیری چه ابعاد، اسباب و پیش ­نیازهایی را در نظر می­ گیرد؟ بخش مهمی از عارفان مسلمان، نسبت به موسیقی رویکردی معنوی در پیش می­ گیرند. این رویکرد که به­ ویژه با اتکا به مبانی سماع تصوف و کارکرد صدای خوش در گفته­ های عارفان مسلمان قابل شناسایی است، تأثیر موسیقی را در شنوندگان مختلف، دارای تفاوت می­ داند. ضمن آن­که کارکرد معنوی موسیقی، با محدودیت­ ها و گاه مخالفت­ هایی نیز همراه است. این کارکرد معنوی اولا با تکیه بر درونی بودن منشأ، روحانی بودن و قلبی بودن آن و سپس با بررسی اسباب تأثیر معنوی موسیقی، در سه مسیر «انتباه و معرفت»، «اشتیاق و محبت» و «انقطاع از آلودگی­ ها و سختی­ های راه» قابل فهم است. برای آنکه شنونده بتواند با موسیقی در این مسیرها حرکت کند به تهذیب و معرفت از یک ­سو و نیکو شنیدن و به وقت شنیدن، از سوی دیگر نیاز دارد؛ همچنان که فراهم کردن برخی شرایط در خود موسیقی، نوازنده و محیط به این تأثیر کمک می­ کند.

پژوهش حاضر، با تکیه بر منابع مکتوب تصوف و عرفان اسلامی، اولا به نقل گفتار عارفان و سپس تحلیل آنها با هدف ترسیم دیدگاه ایشان، می­ پردازد. این پژوهش برای استفاده پژوهش­گران عرفان، هنر و به­ ویژه موسیقی طرح­ ریزی شده است تا در توسعه این دانش ­ها از محتوا و تنسیق فراهم شده بهره ببرند.