تطورات تاریخی مسئله نجات در امامیه تا قرن نهم

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، دانشجو رضا خیابانی روز چهارشنبه 27 تیرماه 1397 در جلسه دفاع از رساله دکتری خود با عنوان «تطورات تاریخی مسئله نجات در امامیه تا قرن نهم» شرکت و از رساله خود دفاع کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر شریعتمداری استاد راهنما، دکتر جاودان و حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر نادم استادان مشاور و حجج اسلام دکتر مسعودی، دکتر غفوری‌نژاد و محمدی مظفر استادان داور این رساله بودند.

در چکیده این رساله آمده است:

بیشترین استعمال واژه نجات، ضد هلاکت و به معنای خلاص شدن، رهایی یافتن و سالم ماندن از آن چیزی است که ناخوش و ناپسند باشد و در مقايسه با كلماتى چون فلاح، رستگاری و فوز معنا می‌شود. در این رساله منظور ما از نجات و رستگاری، رسیدن به بهشت و رهایی از آتش دوزخ است. باید بدانیم که دستیابی به رستگاری، نیازمند اسباب و عواملی است که هر یک به نوبه خود می‌تواند انسان را به رستگاری نزدیک کند. متکلمان و محدّثان امامیه، با تکیه بر آیات و روایات، مؤلفه‌هایی برای رستگاری مطرح نموده، مؤلفه‌هایی همچون ایمان، عمل صالح، ولایت، شفاعت و … . در دوره‌های مختلف کلامی (عقل‌گرایان و نص‌گرایان) به تبیین و توضیح این مؤلفه‌ها پرداخته و گاهی در برخی مؤلفه‌ها، نظراتی متفاوت بیان کرده‌اند که گاه در حدّ تطورات تاریخی تلقّی شده است. در این پژوهش، ابتدا مسئله نجات (مفهوم، جایگاه و اهمیت) را تبیین نموده و سپس به تطورات آن در طول تاریخ تشیع تا قرن نهم پرداخته‌ایم. تطورات در این رساله به این معناست که با گذشت زمان ، متکلمان شیعه به تبیین کیفی مؤلفه‌های نجات و رستگاری پرداخته‌اند که از جمله آن‌ها، تبیین مؤلفه‌های امامت و ایمان می‌باشد. با توجه به مؤلفه‌های ایمان و عمل، تطوراتی از پایین‌ترین درجات رستگاری تا بالاترین درجات در میان امامیه در طول تاریخ تشیع دیده می‌شود. در مسئله نجات سه رویکرد انحصارگرایی، شمول‌گرایی و تکثرگرایی قابل طرح است؛ که امامیه قائل به نجات پیروان بقیه مذاهب با شرایطی می‌باشد. برای پرهیز از زیاده‌گویی، بر‌‌ چهره‌های شاخص متکلمان و مسائل مشخصی که مهم‌ترین مؤلفه‌های نجات هستند از جمله امامت و ایمان، تأکید کرده‌ایم .