بررسی سنت بودای مهایانه
- نویسنده:
- ندا دولت‌آبادی
- سطح:
- کارشناسی ارشد
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو ندا دولت‌آبادی با عنوان «بررسی سنت بودای مهایانه در چارچوب برنامه پژوهشی لاکاتوش با تکیه بر سوره نیلوفر نوشته نیکیو نیوانو»، دکتر خلیل قنبری به عنوان استاد راهنما، دکتر علیرضا شجاعی به عنوان استاد مشاور و دکتر محمد کیوانفر به عنوان استاد داور حضور داشتند.
در چکیده این پایان‌نامه آمده است:
همان‌طور که مسأله مهم در مکاتب مختلف فلسفه علم این است که علوم طبیعی/ تجربی چه ساختاری دارند در فلسفه علوم دینی نیز، به دنبال بازشناسی ساختار علوم دینی هستیم. الهیات بودایی یکی از رشته‌های واقع در حوزه معرفت دینی است و ساختاری شبیه علوم تجربی دارد. برای اثبات این مدعا به سراغ مکاتب مختلف در فلسفه علم رفتیم و نظریه برنامه پژوهشی را اختیار کردیم. زیرا دیگر مکاتب فلسفه علم در آوردن احتجاجات کافی بر این مدعا موفق نبوده‌اند. برنامه پژوهشی لاکاتوش گرچه نظریه‌ای است که غالباً در تحلیل علوم تجربی و علوم اجتماعی به کاربرده می‌شود، اما با توجه به روح حاکم بر آن، این مدل تحلیلی در سایر علوم و الهیات قابلیت انطباق و بهره‌برداری دارد. در دیدگاه لاکاتوش علم یک برنامه پژوهشی است که از تئوری‌های کمکی و هسته‌ای تشکیل شده و نسبت به دیگر مکاتب به خوبی توانسته علم را شرح و تبیین کند.
برای اینکه مجاز باشیم کاربست نظریه لاکاتوش را بر الهیات بودایی بکار بندیم لازم است متن بودایی را دارای ساختار سفرنامه‌ای یا محصول تجربه عرفانی بدانیم. ادعای علم بودن آیین بودا به این دلیل است که بودیسم همیشه دنبال واقعیت تجربه‌پذیر است. متن سفرنامه‌ای بودایی همانند ساختار علوم تجربی دارای گزاره‌های شخصیه و کلیه است. گزاره‌های شخصیه تجربه عرفانی بودا را بازنمایی می‌کند. گزاره‌های کلیه باورها و اعتقادات بودایی است که موقتی، معتبر و در طول هم هستند که به مرور زمان و با شرایط زمانی رد و ابطال می‌شوند. برای کشف ساختار الهیات بودایی طبق مدل برنامه پژوهشی از تحلیل نظریه فورمن استفاده کردیم. مدل برنامه پژوهشی ساختاری است که تجربه عرفانی و تجربه شهودی بودا را تبیین می‌کند. تئوری هسته‌ای بیانگر تجربه عرفانی بودا و تئوری‌های کمکی تجربه‌های شهودی بودا را شاکله بندی می‌کند. طبق نظر فورمن تجربیات شهودی تجربه ناب نیستند آن‌ها گرانبار از نظریه‌اند بنابراین پابرجا نیستند و بزودی از پای می‌افتند. بر همین اساس تجربیات شهودی به دلیل موقتی بودن با تئوری‌های کمکی برنامه پژوهشی دارای خواص یکسان هستند.