جايگاه و نقش عمار در تثبيت آموزه امامت شيعي در منابع فريقين
- نویسنده:
- مصطفی رئیسی
- سطح:
- دکتری
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری با عنوان «جايگاه و نقش عمار در تثبيت آموزه امامت شيعي در منابع فريقين (با نگاهی به شبهه عبدالله بن سبا)»، دکتر محمد نصیری به عنوان استاد راهنما، دکتر امداد توران و دکتر منصور داداش‌نژاد به عنوان استاد مشاور و حجج اسلام دکتر مسعودی، دکتر قاضوی و دکتر رهدار به عنوان استادان داور حضور داشتند.
در چکیده این رساله آمده است:
امامت شیعی، ویژگی‌ها، چگونگی شکل‌گیری، تثبیت و گسترش آن را می‌توان از منظر‌هایی چند مورد پژوهش قرار داد. در میان علل و اسباب گوناگون تأثیرگذار در این خصوص، نقش شخصیت‌های اسلامی نخستین و یاران اولیه رسول مکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار(ع) امری مهم و قابل تأمل است.
پژوهش پیش رو که به روش توصیفی و تحلیلی ارائه شده است، پس از تبیین شرایط و اوضاع سیاسی و فرهنگی دوره حیات عمار یاسر، پاسخ به پرسش چگونگی نقش و تاثیر عمار یاسر در شکل‌گیری، تمایز و استواری امامت شیعی را وجهه همت خود قرار داده و تلاش کرده است تا در رخدادهای صدر اسلام، ابعاد این نقش را نشانه‌شناسی کند. چنانکه بررسی شبهات سلفیه و وهابیون درباره عمار و حیات او و وجود رابطه عمار با عبدالله بن سبا و نیز تشکیکات برخی در خصوص حدیث فئه باغیه بخش دیگری از رسالت این پژوهش را ساخته است.
از پژوهش پیش رو برمی‌آید که عمار یاسر که در شکنجه‌های طاقت‌سوز مشرکان مکه، با اکراه به کفر، خداوند حکیم بر ایمان سرشار قلبی او مهر اطمینان زده بود، از هیچ کوششی در حمایت اسلام و رسول خاتم(ص) دریغ نکرد، چنانکه در همان زمان رسول خدا(ص) در شمار ارکان اربعه شیعه و در کنار شخصیت‌هایی چون سلمان، ابوذر و مقداد عنوان شیعه علی(ع) را به خود اختصاص داد؛ و در نخستین روزهای هجرت و در جریان بنای مسجد از زبان رسول خدا(ص)، معیار سنجش حق برای آینده دعوت و رسالت و جانشینان بر حق او شد. فرزند اولین شهیده اسلام، مطابق نقل کلینی در روز هفتم رحلت رسول مکرم اسلام (ص) و در جریان سخنرانی علی بن ابیطالب (ع) و یاری‌خواهی آن حضرت به همراه تنی چند از پارساترین یاران علی(ع) به نشانه فداکاری و جان‌فشانی سر تراشید و در میعادگاه حاضر شد. برادر ایمانی حذیفه بن یمان، در جریان شورای تعیین خلیفه ـ‌پس از وفات عمر ـ به عبدالرحمن بن عوف توصیه کرد تا از حق علی بن ابیطالب (ع) دفاع و او را به عنوان خلیفه برحق معرفی کند. او که در بدر و سایر غزوات در رکاب رسول اکرم(ص) حاضر بود، در جریان دو جنگ جمل و صفین جزو فرماندهان سپاه علی (ع) بود، چنانکه از سوی دشمن علی(ع) ـ معاویه ـ در کنار مالک اشتر نخعی، یکی از دو دست علی بن ابیطالب (ع) قلمداد شد. یار تنهایی‌های علی (ع)، در سن 92 سالگی و پس از نزدیک به 50 سال در خدمت اسلام بودن، در نبرد صفین مهر صداقت، امانت و ولایتمداری، کارنامه نورانی‌اش را تایید و تسلیم جان‌آفرین کرد و با شهادت او به دست فئه باغیه، برخی از اصحاب رسول خدا (ص) از تردید به در آمده به حقانیت علی (ع) پی برده و در رکاب او وارد نبرد با دشمنان امام علی (ع) شدند. هیچ نسبت و رابطه‌ای بین عمار یاسر و شخصیت افسانه‌ای عبدالله بن سبا وجود نداشته و ادعای وجوه شباهت میان او و عبدالله بن سبا، از اعتبار تاریخی برخوردار نبوده و به هیچ رو قابل اثبات نیست.