مبانی ستایش و نکوهش انسان در قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان و مفاتیح

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو صبیحه نباتی با عنوان «مبانی ستایش و نکوهش انسان در قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان و مفاتیح الغیب و نتایج آن بر حیات طیبه»، دکتر سید صدرالدین طاهری به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام دکتر حمید ملک‌مکان و دکتر طوبی کرمانی به عنوان استادان مشاور و حجج اسلام دکتر مصطفی جعفرطیاری، دکتر محمدحسین مختاری و دکتر محمدحسن محمدی مظفر به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

این پژوهش ضمن پای‌بندی به روش توصیفی- تحلیلی، در سه فصل به تبیین مبانی ستایش و نکوهش انسان در قرآن با تأکید برتفسیر المیزان فی تفسیر القرآن تألیف علامه طباطبایی و مفاتیح الغیب تألیف فخر رازی پرداخته و سپس آثار و نتایج شناخت آن‌ مبانی را بر حیات طیبه در دو بعد فردی و اجتماعی تبیین و نقش انسان ‌را در تعیین سرنوشت خویش – سعادت یا شقاوت – روشن نموده است. اهمیت پژوهش ما از این جهت است که آگاه شدن آدمی به صفات نیکو و ناپسند خود، راه تحصیل معرفت و مسیر پیمودن سعادت را برای انسان تسهیل می‌کند. همچنین اطلاع از موضع قرآن کریم در این موضوع و با تکیه بر آرای مفسران مطرح جهان اسلام در باب آن مبانی، غنای تحقیق را افزوده و نتایج به دست آمده را قابل اعتماد می‌سازد. نتیجه حاصل شده از این تحقیق، آنکه: الف) آفرینش جهان هستی غایتی حکیمانه دارد و چون انسان آفریده خداست، غایت خلق او با ویژگی‎‌هایی خاص باید با هدف غایی خلقت جهان هماهنگ باشد. ب) انسان در عین داشتن طبیعت مادی می‌تواند به عالی‌ترین کمالات روحی و معنوی هم برسد و از این ‌رو خداوند در قرآن کریم بر اساس ویژگی‌های وجودی، توصیفی، معرفتی و فطری از او ستایش و نکوهش کرده است. ج) بررسی نود و سه آیه از قرآن کریم نشان می‌دهد که قوام خلقت انسان، خلیفۀ اللهی، فطرت الهی، رشد یافتگی و اراده و انتخاب، مبانی ستایش‌ انسان و ضعف‌های وجودی، جهل و عمل بر اساس انتخاب نادرست، مبانی نکوهش او در قرآن بوده است که غالب آنها لازمه کمال، حیات و رشد انسان به‌شمار آمده و نبودِ آنها، زندگی انسانی را دست‌خوش نابسامانی اساسی می‌کند. د) مجموعه تعالیم اسلامی، برای ايجاد و استقرار حيات طيّبه انساني، امّت واحده را به‌عنوان­ تفکر سیستمی الهی، نگرشی منطقي و عقلانی با رویکردی غایت شناسانه که پاسخگوی نیازهای بشري است، تعريف ­و اثبات ‌­نموده است.