بررسي تطبيقي حيات و تکامل برزخي انسان از ديدگاه شيخ احمد احسائي و استاد جوادي آملي

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو رضا حقیان کرم‌الله با عنوان «بررسي تطبيقي حيات و تکامل برزخي انسان از ديدگاه شيخ احمد احسائي و استاد جوادي آملي»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسن نادم به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر ابوالفضل کیاشمشکی به عنوان استاد مشاور و حجج اسلام دکتر حمیدرضا شریعتمداری، دکتر محمدرضا مصطفی‌پور و دتر محمدحسن محمدی مظفر به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:‌

بر اساس آموزه‌های دینی عالم برزخ مرحله‌ای از عوالم وجود و حد فاصل بین عالم دنیا و قیامت است. حیات در این عالم یکی از افق‌های زندگی بشری و یک حقیقت اجتناب‌ناپذیر است. متکلمان مسلمان از دیرباز در پرتو استفاده از آیات قرآن و به‌ویژه احادیث، بسته به رویکرد معرفت‌شناسی دینی خویش تلاش نموده‌اند چگونگی زندگی در عالم  برزخ و ویژگی‌های آن را که با حیات دنیوی متفاوت است، به تصویر بکشند.

شیخ احمد احسایی و استاد جوادی آملی دو تن از اندیشمندانی هستند که با دو روش و رویکرد متفاوت در معرفت‌شناسی دینی، در آثار خود به این مسئله و مباحث پیرامون آن توجه نشان داده‌اند.

پژوهش حاضر تلاشی تطبیقی به منظور شناخت نظرات، عقاید و نمایاندن نقاط اشتراک و افتراق دیدگاه آن دو اندیشمند در خصوص برزخ، حیات برزخی و تکامل برزخی است؛ تا از این ره‌گذر ضمن تحلیل میزان هماهنگی و نا هماهنگی نظرات آنان با فهم و دریافت صحیح از آیات و روایات؛ تصویری جامع از برزخ، حیات برزخی و تکامل برزخی ارائه نماید.

مهم‌ترین یافته پژوهش حاضر این است که هر دو اندیشمند درباره اصل و استقلال وجود عالم برزخ و کلیات ویژگی‌های حیات برزخی چون: فشار قبر، سؤال و جواب، بهشت و جهنم، پاداش و کیفر، وجود زمان، تجسّم اعمال، ارتباطات و تعاملات برزخیان با همدیگر و با اهل دنیا و تکامل برزخی؛ اشتراک نظر دارند. امّا آن دو اندیشمند در مسائلی همچون: نام‌گذاری عوالم وجود، عمومی بودن یا نبودن حیات برزخی، قالب بدن برزخی، وجود تکلیف یا عدم آن در عالم برزخ، ازدواج در عالم برزخ و همچنین جزئیات تبیین و ادله‌ی اثبات سؤال و جواب برزخی، تجسّم اعمال، ارتباط اهل دنیا با برزخیان و ارتباط ارواح گناهکاران با همدیگر و تکامل برزخی؛ با همافتراق نظر دارند که دیدگاه استاد جوادی آملی در این مباحث بر خلاف دیدگاه شیخ احمد احسایی، با فهم و دریافت صحیح از آیات قرآن و روایات معصومان(ع) منطبق و هماهنگ است.