بررسی شخصیت، آثار و اندیشه های عرفانی شیخ محمد بهاری همدانی

نویسنده:
حسین قزوینی علی‌آباد
سطح:
کارشناسی ارشد

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشجو حسین قزوینی علی‌آباد با عنوان «بررسی شخصیت، آثار و اندیشه‌های عرفانی شیخ محمد بهاری همدانی»، دکتر اصغر نوروزی به عنوان استاد راهنما، دکتر رحمان بوالحسنی به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر امیر جوان‌آراسته به عنوان استاد داور حضور داشتند.

 

در چکیده این پایان‌نامه آمده است:

اخلاقيون گروهي از علماي تشيع هستند كه عمدتاً در حوزه علميه نجف به تربيت طلاب جوان مي‌پرداخته‌اند. اين جريان با سيدعلي شوشتري و درس اخلاق او آغاز می‌شود و پس از او، آخوند ملاحسينقلي همداني با پرورش شاگردان بسيار راه استاد را ادامه مي‌دهد. آقاسيد احمد كربلايي، ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي، شيخ محمد بهاري و بسياري ديگر از شاگردان آخوند پس از او در نجف، قم و ديگر بلاد اسلامي حوزه‌هاي درس اخلاق تشكيل مي‌دهند و شاگردان بسياري تربيت مي‌كنند. گروهی از عالمان و دانشمندان بزرگ شیعه که تربیت و تزکیه و سیر در عوالم معنوی را با رجوع به قرآن کریم و میراث عظیم اهل‌بیت (علیهم‌السلام) پیگیری نموده‌اند، نظام تربیتی خاصی را عرضه کرده‌اند. اما علی‌رغم عظمت و محتوای غنی افکار و اندیشه‌هایشان گمنام باقی ماندهاند. بی‌شک شناخت این بزرگان و آموزه‌‌های معنوی و مشی ذوقی و عملی آنان به شناخت دقیق‌تر عرفان شیعی می‌انجامد.

پژوهش پیش رو، جستجویی است در خصوص زندگی‌نامه، آثار و اندیشه‌های عرفانی حکیمِ عارف و فقیهِ سالک شیخ محمد بهاری همدانی (رحمه الله علیه)، شیفتگی وافر ایشان به آموزه‌های عرفان شیعی در سیره عملی ایشان مشهود بود. شخصیتی که همه عمرش وقف علم‌اندوزی و شاگردپروری و خدمت به اسلام، به‌ویژه عرفان شیعی گردیده است.

شیخ محمد بهاری همدانی در تثبیت معارف اصیل عرفان اسلامی شیعی و دستگیری از سالکان این طریق و پرورش نفوس مستعده برای قرار نگرفتن در گمراهی‌های عرفان‌های کاذب و جدایی عرفان اصیل شیعی از لوث صوفی‌گرایی نقش به‌سزایی داشتند. ایشان را می‌توان به منزله پل ارتباطی و انتقال دهنده مفاهیم و معارف عرفانی شیخ حسینقلی همدانی به گروه بعدی پرورش‌یافتگان مکتب عرفانی نجف مانند مرحوم قاضی و دیگر عرفا قلمداد کرد. ایشان در زندگی علمی خود برای کسب علوم مختلف به شهر‌های مختلفی سفر کرد و در نجف از بزرگان فقه و اصول آن زمان استفاده برد و در محضر بزرگ‌ترین شخصیت عرفانی دویست سال گذشته شیخ حسینقلی همدانی تلمذ نمود؛ تا جایی که بعد از استادش کرسی تدریس اخلاق و عرفان به ایشان سپرده شد.

مهم‌ترین اصول سیر و سلوک در نزد وی: الف) التزام به شریعت، ب) دوری از عرفان‌های بدعت‌گرا، ج) معرفت نفس و د) مداومت بر مراقبه بوده است.