موضوع شناسی و احکام فقهی اختلالات ناشی از استعمال روان گردان ها در مذاهب فقهی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو خداکرم حاجعلی با عنوان «موضوع‌شناسی و احکام فقهی اختلالات ناشی از استعمال روان‌گردان‌ها در مذاهب فقهی»، دکتر حمید جزایری به عنوان استاد راهنما، دکتر افشار امیری و دکتر رضا اسلامی به عنوان استادان مشاور، دکتر سید علی علوی قزوینی، دکتر حسین رجبی و دکتر عباسعلی واشیان به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

روان‌گردان‌ها در نیم قرن اخیر، به علت تنوع، گستردگی، اعتیاد و آثار سوء و زیان‌آور اجتماعی، خصوصیاتی پیدا کرده است که می‌توان آن را به عنوان یکی از موضوعات مستحدثه به حساب آورد و فروع فقهی بسیاری در باب حدود، تعزیرات، مکاسب محرمه، اطعمه و اشربه برای آن فرض نمود و برای استنباط حکم شرعی آن‌ها به اجتهاد پرداخت. در این رساله به بررسی ادله و مبانی حکم تکلیفی و وضعی موضوعات مربوط به روان‌گردان‌ها پرداخته شده و بر اساس آن مبانی فقهی مجازات‌های مختلف جرائم روان‌گردان‌ها مورد تحقیق قرار گرفته است. در خصوص حکم تکلیفی، گروهی از فقها، نفس مواد مخدر را ملاک قرار داده و آن‌ها را در حکم سموم مهلکه دانسته و احکام حرمت را بر مخدرات جاری کرده‌اند. برخی، آثار شخصی و اجتماعی مواد مخدر را مد نظر قرار داده و از باب ضرر شخصی و اضرار اجتماعی درباره آن حکم کرده و فتوا به حرمت استعمال و خرید و فروش این مواد داده‌اند و هم‌چنین سفاهت و محجوریت معتاد، بطلان جمیع معاملات مواد مخدر و عدم تملک سرمایه‌های کسب شده از طریق معامله و قاچاق از مهم‌ترین احکام وضعی موضوع مواد مخدر می‌باشند. در خصوص جنبه کیفری و مجازات‌های ارتکاب جرائم مربوط به مواد مخدر و روان‌گردان‌ها نیز به تناسب اوضاع، مصالح اجتماعی، شرایط خاص شخصی و خانوادگی مرتکب و به لحاظ اثرگذاری و اثرپذیری شخص مجرم از طریق نوع مجازات، میزان و کیفیت مجازات را باید مشخص نمود و بر اساس قواعد فقهی علاوه بر تنقیح مناط چه بسا حکم حدی مفسد فی الارض در خصوص برخی از موارد و جرائم مرتبط با مواد مخدر و اعمال آن مجازات، و در مواردی از باب تعزیرات شرعی و حکومتی قابل مجازات است. پس با توجه به حرمت استعمال مواد مخدر و روان‌گردان‌ها و عدم فایده عقلانی مصرف آن‌ها و مفاسدی که پیامد در استعمال مواد مخدر و روان‌گردان‌ها است، استعمال مواد مخدر و روان‌گردان‌ها از محرمات شرعی است و به تبع آن تولید، مصرف و قاچاق آن نیز حرام شرعی می‌باشد.