تبیین عوامل مودت زوجین با تکیه بر آیات و روایات

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو محمدرضا کدخدایی الیادرانی با عنوان «تبیین عوامل مودت زوجین با تکیه‌ بر آیات و روایات»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین بستان به عنوان استاد راهنما، دکتر محمدرضا احمدی و دکتر منصوره زارعان به عنوان استادان مشاور و حجج اسلام دکتر محمدرضا سالاری‌فر و دکتر مهراب صادق‌نیا و دکتر سید محمدتقی موحد ابطحی به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

ارائه نظریه تبیینی در موضوع عوامل مودت زوجین با روی‌کردی دینی، مسئله اصلی این پژوهش است. با تحلیل محتوای آیات و روایات فرآیند پنج مرحله‌ای برای بررسی موضوع پژوهش طراحی شد. با پایه‌ریزی چارچوب مفهومی اولیه جستجوی گزاره‌ها از متون دینی آغاز و گزاره‌های استخراج‌شده در دو دسته مستقیم و غیر‌مستقیم کدگذاری باز شدند. همگام با کدگذاری گزاره‌های غیرمستقیم، تبیین اجمالی عوامل نیز ارائه شد. متعاقب آن با مراجعه به ادبیات نظری، محورهای اصلی طبقه‌بندی، طرح و کدگذاری محوری انجام پذیرفت. عوامل روان‌شناختی، جسمی، اجتماعی، زیست‌محیطی و معنوی محورهای اصلی طبقه‌بندی در کدگذاری محوری هستند. با تأمل نظری در روابط منطقی و واقعی بین این گزاره‌ها و تحلیل مکانیسم تأثیر آن‌ها بر متغیر وابسته، عامل مسلط و عوامل بنیادی ناظر بر محورهای مختلف، گزینش و در قالب یک الگوی مفهومی ترسیم گردید. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، «نیاز» به‌عنوان عامل مسلط بر تمام محورها قابل توضیح و تبیین است. عامل مسلط شامل سه نوع نیاز طبیعی و اجتماعی و متعالی با منشأ طبیعت، اجتماع و مکتب است. عوامل گزینش‌شده در محور عوامل جسمی و زیست‌محیطی به‌عنوان عوامل زمینه، عامل گزینش شده معنوی به‌عنوان عامل مداخله‌گر، تبیین گردید. عوامل روان‌شناختی و اجتماعی محورهای اصلی مؤثر بر مودت زوجین هستند. اکثر عوامل بنیادین در محورهای مختلف روان‌شناختی و اجتماعی متضمن تبیینی جنسی و جنسیتی‌اند. عوامل روان‌شناختی با محوریت نیازهای در شرایط طبیعی و عوامل اجتماعی با محوریت نیازهای اجتماعی، فراگردهای طبیعی و اجتماعی منتهی به مودت زوجین را شکل می‌دهند. نگرش‌ها، ارزش‌ها و احکام دینی ضمن تأیید فراگردهای مذکور، با فعال‌کردن نیازهای متعالی، شکل جدیدی از عاملیت در الگوهای روانی و اجتماعی مؤثر بر مودت زوجین را ایجاد می‌کند. تشبه به ویژگی‌های جنسی و جنسیتی جنس مخالف، مانع مسلط و عامل اخلال در این فراگردها است که با اختلال در عامل نیاز مانع عملکرد عِلّی عوامل می‌گردد.