قراردادهای الکترونیکی از منظر فقه امامیه

در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو باقر صدقی دانشجوی رشته مذاهب فقهی با عنوان «قراردادهای الکترونیکی از منظر فقه امامیه»، دکتر محمدعلی خادمی کوشاه به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین حسین رجبی به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا اسلامی، دکتر سید ولی‌الله مهدوی و دکتر مهدی نوروزی به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

قرارداد الکترونیکی عبارت است از: توافقی که ایجاب و قبول طرفین تحت شبکه بین‌المللی و از راه دور، با ابزار شنیداری و تصویری، تبادل می‌شود. ازآن‌جاکه قرآن انجام معامله را برای طرفین معامله، اشخاص و جامعه، سودمند می‌داند، اگر معاملات و انعقاد قراردادها طبق اصول شرعی انجام شود، هیچ‌گونه محدودیتی برای انعقاد آن وجود ندارد؛ حتی اگر این نوع قراردادها الکترونیکی و در فضای مجازی باشد.

اسلام روش‌های گوناگونی برای انعقاد قرارداد ارائه می‌کند که روش‌های نوین مانند انعقاد قرارداد الکترونیکی در فضای مجازی را هم شامل می‌شود. قواعد حاکم بر قراردادهای الکترونیک مفاهیم جدیدی را که مستلزم وضع قواعد اختصاصی باشد، به وجود نیاورده است. آن‌چه از تأثیر فناوری اطلاعات بر حقوق می‌توان نام برد، تحول در مصادیق است و تفاوت چندانی با مقررات بیع و معاملات در فقه ندارد. بنابراین، قواعد حاکم بر قراردادهای الکترونیک نیز درواقع انعکاسی از قواعد انعقاد معامله در فقه است که با فضای مجازی و الکترونیک، بستر انجام آن‌ها، تطبیق داده می‌شود.