تحلیل نظری جایگاه علم در روزگار مدرن

در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو مریم سنجابی با عنوان «تحلیل نظری جایگاه علم در روزگار مدرن»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمدباقر طالبی دارابی به عنوان استاد راهنما، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان به عنوان استاد مشاور و دکتر محمدمهدی علیمردی، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهراب صادق‌نیا و دکتر حامد علی‌اکبرزاده به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

گسترش ابعاد مدرنیته زندگی انسان امروز را تحت‌الشعاع قرار داده است، به طوری که این امر موجب بازنگری رابطه انسان و دین شده است. در این راستا سیر تحولات کلام قدیم به کلام جدید نیز با موضوعات و مباحث نوین بیان‌گر رویارویی دین با مشکلات حاصله از رابطه انسان و مدرنیته است. از این روی محققین دینی و غیر دینی به تحقیق و بررسی پیرامون جایگاه دین در دنیای مدرن پرداخته‌اند.

روی‌کرد رساله حاضر متفاوت است و محصور در بررسی رابطه کلام و مدرنیته نیست؛ چراکه این رساله، مسئله رابطه کلام و جهان مدرن را مقید، و قلمرو آن را به بررسی «جایگاه» دانش کلام در جهان مدرن البته با قید «از منظر جامعه‌شناسی و فلسفه» خاص کرده است که بار دیگر قلمرو موضوع را خاص‌تر می‌کند. اهمیت آن، از این جهت است که این دو دانش، به‌ویژه فلسفه پس از دکارت، متأثر از مدرنیته‌اند و برای انسان مدرن قابل فهم‌ترند و این یعنی اثبات نیاز به کلام در جهان مدرن از طریق مؤلفه‌های خود مدرنیته. با توجه به جست‌وجوی فراوان نگارنده یا به طور کلی چنین بحثی مورد توجه اندیشمندان نبوده یا نگارنده به آن دست نیافته است و این بر نو بودن تحقیق حاضر و به تبع آن، بر تازگی نتایج دلالت دارد. روش به کار رفته در تحقیق کتاب‌خانه‌ای است. به این صورت که مباحث مختلف دو دانش جامعه‌شناسی و فلسفه به صورت وسیع مورد بررسی قرار گرفته و مباحثی که تشخیص داده می‌شود، به بحث حاضر مرتبط هستند، گردآوری شده، تحلیل می‌گردد تا مشخص شود چه نوع رابطه‌ای با بحث حاضر دارند. سپس در تحقیق به کار برده می‌شوند. برخی از نتایج جست‌وجوی گسترده و تحلیل مباحث مختلف این است که گاهی جامعه‌شناسی و فلسفه، در جایگاه کلام قرار می‌گیرند و وظیفه آن را انجام می‌دهند. هم‌چنین مشخص می‌شود دانش کلام وجه اجتماعی پررنگی دارد و در ابعاد مختلف زندگی بشر تأثیرگذار است.