بررسی حقیقت تسبیح در مراتب هستی با تأکید بر مرتبه ناسوت

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو ابوالفضل فیروزی با عنوان «بررسی حقیقت تسبیح در مراتب هستی با تأکید بر مرتبه ناسوت»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا الهی‌منش به عنوان استاد راهنما، دکتر سعید رحیمیان به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر امیر جوان‌آراسته، دکتر اصغر نوروزی و دکتر سیاوش رودگر به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

از مسائل مهم هستی‌شناختی و در عین حال لطیف‌ترین و غامض‌ترین مسائل وجودشناسی در فلسفه، عرفان و کلام اسلامی‌، موضوع «تسبیح هستی و همه مراتب آن بالاخص مرتبه ناسوت و موجودات آن (حیوانات، نباتات و جمادات) است» که درک حقیقت آن فراتر از شعور عامه می‌باشد. گرچه به این مسئله تقریباً در تمام مکاتب عرفانی اشاره شده است، اما در هیچ‌یک از آنها به اندازه اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله و سلم پرداخته نشده است. البته در این باره تاکنون به‌ویژه در قرن معاصر تحقیقات زیادی انجام شده است، ولی مع‌الوصف تاکنون به شیوه نوین، مستدل، منسجم در این سطح و گستردگی بر اساس روال منطقی مبتنی بر مبانی و ادله  عقلی و نقلی و عرفانی و علمی، تحقیق نشده است.

در این پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی بر اساس مبانی و براهین عقلی و نقلی و با استناد به آیات و روایات و ادعیه مأثوره و نیز ذکر شواهدی از اشعار حِکمی و با بیان حکایاتی معتبر از سیره معصومین علیهم السلام و شواهدی از مکاشفات عرفانی و هم‌چنین گزارش‌های معتبر پژوهش‌گران علوم تجربی، نگاشته شده است، اثبات و تبیین نموده‌ایم که همه هستی و مراتب آن و هریک از موجودات از اعلی تا ادنی، ازجمله موجودات ناسوتی (حیوانات، نباتات و جمادات) مظهری از اسماء و صفات حق تعالی بوده و هرکدام به قدراستعداد و ظرفیت وجودی خویش برخوردار از اسماء و صفات اویند. و ازجمله این صفات، «حیات، علم، اراده، احساس ‌و نطق» است. بر این اساس می‌توان گفت که همه موجودات ازجمله موجودات ناسوتی مورد بحث، با زبان استعداد و حال و قال، به تحمید و تسبیح حق مشغول و مشعوفند و بر‌ این تسبیح و تحمید و صلوات خویش آگاهی کامل دارند؛ گرچه به عللی که بیان نموده‌ایم، درک این تسبیح حقیقی برای همگان میسور نیست، مگر آن‌که با سلوک و داشتن شرایط لازم و نیز مصلحت الهی بتواند موفق به درک آن شود. البته انسان کامل که در مرتبه «کون جامع» است و مقام خلیفه‌الهی دارد، و حق از چشم او، جمال خویش می‌بیند و با لسان او، خویش را تسبیح و تقدیس می‌نماید، می‌تواند با گوش حق، این تسبیح حقیقی هستی را در تمام مراتبش، ازجمله مرتبه ناسوتی و موجودات آن درک نماید.