معرفت شناسی عرفانی در آثار آیت الله جوادی آملی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در جلسه دفاع از رساله دکتری دانشجو احمد فرزین‌فر با عنوان «معرفت‌شناسی عرفانی در آثار آیت‌الله جوادی آملی»، حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا الهی‌منش به عنوان استاد راهنما، دکتر اصغر نوروزی به عنوان استاد مشاور و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر امیر جوان‌آراسته، دکتر رحمان بوالحسنی و دکتر سیاوش رودگر به عنوان استادان داور حضور داشتند.

در چکیده این رساله آمده است:

سیطره علمی آیت‌الله جوادی آملی بر مبانی فلسفی و عرفانی باعث تحلیل‌هایی دقیق از معارف عرفانی شده است. یکی از این معارف، معرفت‌شناسی علوم عرفانی است. این رساله که با روش توصیفی ـ تحلیلی به انجام رسیده است، به دنبال کشف دیدگاه آیت‌الله جوادی در ماهیت، اعتبار و روش کسب معرفت عرفانی است. ایشان تمام این مبانی و بناها را با تحلیل فلسفی ماهیت معرفت عرفانی روشن ساخته است. بدین صورت که معرفت عرفانی به جهت حضوری بودن، سنخیتی با حس و عقل ندارد؛ بنابراین برای درک چنین منظوری محتاج به ابزار سومی به نام قلب هستیم. قلب نیز معارف عرفانی را به صورت عین‌الیقین و فراتر از آن به صورت حق‌الیقینی درک می‌کند. مراتب عین‌الیقین عبارتند از: حالت منامیه، موتیه و قیامتیه. مراتب حق‌الیقین به موازات مراتب چهارگانه وجود، روح، سرّ، خفیّ و أخفا است که در عالی‌ترین مرتبه، حقیقت محمدیه قرار دارد. از طرفی، اعتبار معرفت عرفانی به جهت حضوری بودن فی‌الجمله پذیرفته می‌شود و در موارد خطا به موازین صحت کشف هم‌چون شریعت، عقل، مکاشفات بزرگان عرفان و تواتر مراجعه می‌گردد. با توجه به درک حضوری توسط قلب و درک حصولی توسط حس و عقل، مراتب اعتبار معرفت به ترتیب، قلبی، عقلی و حسی می‌شود. مضافاً، تحصیل معرفت عرفانی به جهت حضوری بودن از راه تحصیل و تدریس نیست؛ بلکه این علمی است که از مسیر عمل و تقویت قلب میسر است. در این راستا، «تقوا» توشه سلوک و محبت «مرکب» سلوک است و «گناه» ظاهری و به‌ویژه باطنی هم مانع این سلوک است.