حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محمد مسجدجامعی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در نخستین جلسه از نشست علمی با موضوع «مصر و ازهر، موقعیت جدید» که پنجشنبه هجدهم دی‌ماه 1399 به همت مدیریت همکاری‌های علمی و بین‌المللی دانشگاه ادیان و مذاهب و همکاری دفتر ادیان و مذاهب مرکز ارتباطات و بین‌الملل حوزه‌های علمیه و مؤسسه مرام در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و به صورت حضوری و برخط برگزار شد، در بخشی از صحبت‌های خود، عنوان کرد: با توجه به ویژگی و خصوصیت‌های هر نهاد می‌توان اختیارات و محدودیت‌های آن را تشخیص داد.

وی ادامه داد: یک نهاد، مثلاً واتیکان، تا میزان مشخصی می‌تواند مواضعی داشته باشد و در صورتی که جلوتر بیاید، موقعیت درونی خود را از دست می‌دهد و مشکلی که در مراکز مذهبی ایران وجود دارد، تصور فردی داشتن نسبت به نهاد است؛ یعنی نهاد هم مانند یک فرد می‌تواند هر حرفی را بزند.

دکتر مسجدجامعی بیان کرد: ازهر یک نهاد ترکیبی عربی ـ مصری ـ سنّی است که ترکیب این عوامل درمجموع  تعیین می‌کند که تا چه اندازه با دیگران هم‌سویی کند و در صورت لحاظ نکردن این بخش‌ها، موقعیت خود را از دست می‌دهد.

وی با اشاره به این‌که هم‌زمان با کاهش موقعیت مصر، موقعیت ازهر افزایش یافت، اظهار کرد: بعد از سقوط مبارک، تعداد زیادی انفجار در کلیساها و حملات به قبطی‌ها انجام شد که قبطی‌ها وضعیت سختی پیدا کردند و مهم‌ترین عاملی که منجر شد ثبات اجتماعی و التیام بین قبطی‌ها و مسلمانان؛ و قبطی‌ها و ارتش به وجود بیاید، ازهر بود.

 مسجدجامعی ادامه داد: بعد از سقوط مبارک، در مدتی کوتاه برخی گروه‌ها نفرت زیادی نسبت به مسلمانان ایجاد کردند و یک از هم گسیختگی بین مسلمانان به‌ویژه طبقه متوسط و تحصیل کرده ایجاد شد و عاملی که این اطمینان را به طبقه وسط داد، ازهر بود.

وی با بیان این‌که مهم و مرکز توجه بودن برای مصری‌ها بسیار مهم است و به مرکزی که نشان‌دهنده این اهمیت باشد، توجه بسیاری می‌کنند، عنوان کرد: توجه فرنگی‌ها به اسلام از اوایل سال ۲۰۰۰ به خاطر مهاجرت مسلمانان، جریان‌های تکفیری و … به عنوان یک واقعیت تأثیرگذار افزایش یافت و چون مانند سایر ادیان، نهادی وجود نداشت، برای صحبت با یک مرکز مهم به ازهر مراجعه می‌کردند.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: ازهر، هیچ رقیبی نداشت و به دلیل عدم وابستگی به دولتی خاص، این رجوع به ازهر به نفع شیعه و اسلام اعتدال بود.

وی با تأکید بر این‌که اهمیت خارجی ازهر موجب تقویت داخلی آن شد، تصریح کرد: یک سخنرانی سیسی در کلیسا و واکنش پاپ نسبت به ازهر، سبب شد حکومت مصر به طور طبیعی احساس کند که ازهر و رئیس آن برای کشورهای بیگانه مهم است و در نظر حکومت و مردم، ازهر و رئیس آن مقبول‌تر شوند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: مصر بعد از سقوط مبارک موقعیت خود را از دست داد و در شرایطی که از نظر داخلی و بیرونی با مشکل مواجهه بود، ازهر به ثبات داخلی آن کمک شایانی کرد و هم‌چنین مهم‌ترین عاملی که سبب خلق اعتبار و توجه خارجی برای مصر شد، ازهر بود.