جلسه دفاع از رساله دکتری برگزار شد:

تأویل در روایات با تأکید بر روایات صادقین و سنجه تأویل عرفانی با آن

تاریخ انتشار:

به گزارش روابط عمومی دانشگاه، در چکیده رساله دکتری دانشجو حسن حسن‌زاده با عنوان «تأویل در روایات با تأکید بر روایات صادقین و سنجه تأویل عرفانی با آن» آمده است:

 

تأویل از قدیم مورد توجه دانشمندان ادیان گوناگون بوده که تا کنون نیز ادامه یافته و گستره آن در علوم مختلف نیز افزایش یافته است. دانشمندان مسلمان به دلیل به کارگیری این واژه در قرآن کریم و روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام توجه بسیار زیادی از قرون نخستین به موضوع تأویل جهت فهم معارف قرآن و روایات به خرج داده‌اند. موضوع تأویل از ابتدا امری دشوار و باطنی برشمرده شده و در روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام نیز بر آن تأکید شده است؛ به گونه‌ای که صاحبان تأویل از جایگاه خاصی نزد ایشان برخوردار بوده‌اند. در صورت نداشتن ضوابط و قواعد درست تأویل، در فهم متون دینی دچار کج‌روی شده و آسیب فراوانی وارد حوزه دین می‌شود. عارفان حقیقی که همیشه از سرچشمه زلال معارف برخوردار بوده‌اند نیز در این حوزه با به کارگیری شیوه اهل‌بیت مخصوصاً صادقین علیهماالسلام در صدد تعریف و روشمندسازی تأویل برآمده‌اند. پژوهش پیش رو به روش توصیفی – تحلیلی در صدد بیان ماهیت تأویل و گونه‌های موجود و ضوابط آن، هم‌چنین بررسی نسبت تأویل عرفانی با تأویل در روایات است. تأویل در اصطلاح حقیقتی است واقعی که بیانات قرآنی اعم از حکم و موعظه و حکمت به آن مستند می‌شود. چنین حقیقتی که در باطن تمام آیات قرآن اعم از محکم و متشابه وجود دارد از قبیل مفاهیم مورد دلالت الفاظ نیست بلکه امور خارجی بلندمرتبه‌ای است که شبکه الفاظ نمی‌تواند آن‌ها را فراگیرد. با بررسی دقیق روایات به نظر می‌رسد محدوده تأویل شامل کلیه آیات می‌شود و اختصاص به آیات متشابه ندارد. ضابطه تأویل گر در روایات رسوخ در علم است. ضوابط و شرایط تأویل صحیح در روایات عبارتند از: موافقت با عقل، موافقت با قرآن، موافقت با سیره و سخن پیامبر گرامی اسلام و اهل‌بیت علیهم‌السلام، موافقت با ظاهر، تأویل در جای درست، عدم تأویل به رأی و از روی هوا.

مطالب مشابه