دکتر عباس مهدوی بیان کرد؛
نظریه شناخت عقلانی ابن‌سینا یک نوع واقع‌گرایی است
تاریخ انتشار:
براساس ایده‌آلیسم بازنمودی، ما هرگز خود جهان را واقعا درک نمی‌کنیم، بلکه فقط ایده‌های غیرمادی، انتزاعی و کلی را می‌شناسیم.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، به همت پژوهشگاه ادیان و مذاهب، پنجمین کرسی نظریه‌پردازی، با موضوع بازنمایی ذهنی در نظر ابن سینا (ماهیت معقول و حیث التفاتی) و با ارائه دکتر عباس مهدوی (استادیار گروه فلسفه، دانشکده فلسفه، دانشگاه ادیان و مذاهب) برگزار شد.
دکتر عباس مهدوی بیان کرد: به چه معنا می‌توان گفت که وقتی شناخت عقلی حاصل می‌شود ماهیات در ذهن [اندام‌ها و قوای شناختی] هستند؟ چگونه می‌توان دو گرایش ظاهرا متضاد در اندیشه ابن سینا را با هم آشتی دهیم:
1) نظریه شناخت عقلانی ابن‌سینا یک نوع واقع‌گرایی است که براساس آن، ماهیت امر شناخته شده در ذهن شناسنده وجود دارد.
2) نظریه شناخت عقلانی ابن‌سینا یک نوع بازنمودگرایی است که بر اساس آن، بازنمایی‌ها (ماهیات معقول) در ذهن شناسنده وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: هدف اصلی من در اینجا به دست دادن واقع‌گرایی بازنمودی (در مقابل ایده‌آلیسم بازنمودی) است؛ براساس واقع‌گرایی بازنمودی، ما ماهیات معقول (یا بازنمایی‌های و غیره) را مستقیما درک می‌کنیم و هرگز اشیاء بیرونی را مستقیما درک نمی‌کنیم، و آنها در ذهن شناسنده وجود بازنمودی دارند. اما براساس ایده‌آلیسم بازنمودی، ما هرگز خود جهان را واقعا درک نمی‌کنیم، بلکه فقط ایده‌های غیرمادی، انتزاعی و کلی را می‌شناسیم.
وی گفت: در اینجا می‌کوشم تا نشان دهم آیا معنای معقولی وجود دارد که براساس آن نظریه حیث التفاتیِ عقلانی ابن‌سینا اساسا بازنمودگرایانه باشد. یعنی، هدف این نوشته بررسی جنبه‌های خاصی از تبیین ابن سینا از حیث التفاتی یا محتوای بازنمایی‌های ذهنی خواهد بود که براساس آن، انطباق بازنمودی بین شناسنده و ابژه شناخته‌شده بر انطباق ماهوی بین شناسنده و ابژه شناخته‌شده استوار است.
دکتر مهدوی اضافه کرد: همچنین در اینجا می‌خواهم به پاسخ ابن سینا به دو پرسش بپردازم، یکی عام، و دیگر خاص: سؤال عام: یک حالت ذهنی اصلا به چه دلیل دارای حیث التفاتی (دربارۀ چیزی) است؟ پرسش خاص، با فرض اینکه یک حالت ذهنی دارای حیث التفاتی باشد، چه چیزی محتوای التفاتی خاص آن را مشخص می‌کند (یعنی به چه دلیل حالت ذهنی دربارۀ چیزهای خاصی نه دیگر چیزها است، مثلا دربارۀ انسان‌ها نه گاوها)؟ در بررسی پاسخ ابن سینا به این پرسش‌ها، بر برداشت او از یک دسته خاص از بازنمایی‌های ذهنی، یعنی، آنهایی که او «ماهیت معقول/ذهنی یا مفهوم/معقول اول» می‌نامد، تمرکز خواهیم کرد.
