به گزارش روابط عمومی دانشگاه، روز پنج شنبه ۴ اسفند جلسه رونمایی از اولین نرم افزار کتابخانه‌ای پیاده‌سازی شده بر اساس استاندارد آر.دی.اِی و همچنین انتخابات پنجمین دوره شواری سیاستگذاری مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم «مکتا» با حضور رئیس دانشگاه ادیان و مذاهب برگزار شد.

در این جلسه مهدی محمدی شجاعی دبیر مکتا و مدیر کتابخانه و انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه از کلیه مدیران کتابخانه‌های عضو مکتا که در سالهای گذشته با همکاری خوبشان در ارائه خدمات به پژوهشگران دبیرخانه مکتا را یاری رساندند و به پاس یک دهه همراهی، از 23 بهمن 1393 که ایده تاسیس مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم در کتابخانه تخصصی دانشگاه ادیان و مذاهب شکل گرفت تا به امروز که مکتا به نهالی تنومند تبدیل شده و نقش و جایگاه خودش را در استان و فرا استان پیدا کرده است تقدیر و تشکر کردند.

ایشان در ادامه افزودند از اعضای شورای سیاستگذاری و کمیته‌های تخصصی مکتا، که در برگزاری نشست‌های فصلی و برنامه ریزی جهت پیشبرد چشم انداز 1404مکتا، دبیرخانه را همراهی نمودند و نیتجه بخشی از این تلاش‌ها را امروز در رونمایی از نرم افزار کشف و بازنمود دانش لیبرا می توان دید، کمال تشکر و امتنان را دارم.

بعد از صحبت‌های ایشان انتخابات پنجمین دوره شورای سیاستگذاری مجمع کتاب‌خانه‌های تخصصی استان قم برگزار شد و حاضران رای‌های خود را به منتخبان‌شان دادند.

در ادامه جلسه آقای اسماعیل راهنورد مدیر کتابخانه آیت الله بروجردی و مسئول کمیته پرتال مکتا بیان کردند: از زمانی‌که این مجمع تشکیل شده، ما همکاری‌های زیادی را از سوی مدیران کتابخانه‌های قم دریافت کرده‌ایم. به‌همت این عزیزان و موافقت برخی از اعضا در خصوص کمیته پرتال، بنا شد سایتی داشته باشیم. این سایت ایجاد شد و درگاه مشترکی برای آن تعبیه گردید تا دوستان بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.

وی گفت: ما دو کار را با عنوان کتابخانه‌های مکتا و کتابخانه آیت الله بروجردی شروع کردیم. حدوداً ۲۰۷ جلسه تاکنون تشکیل شده است تا بحث‌های مقاله‌نویسی، نمایه‌نوسی و … برگزار شد و محتوای این جلسات از طریق وبگاه مجمع منتشر شده است. در بحث تاریخ شفاهی کتاب‌خانه‌ها، ما از مدیران و تجربیات آنها بسیار بهره بردیم.

ایده اینکه چطور می‌شود، یک نرم افزاری داشته باشیم که بتوانیم همه خصوصیات کتابخانه‌ها را در نظر بگیریم بسیار حائز اهمیت بود. بالاخره توانستیم به‌همت دوستان و گروه نرم افزاری یکم سافت این مهم را به سرانجام برسانیم

در ادامه جلسه دکتر رحمت الله فتاحی استاد دانشگاه فردوسی مشهد که به‌صورت آنلاین در جلسه حضور داشتند بیان کردند که ارزش و استراتژی‌های خلق ارزش بسیار مهم بوده و آمادگی برای خلق ارزش اهمیت ویژ‌ه‌ای دارد. ارزش یعنی بالابردن کیفیت فرآیندها. این کیفیت می‌تواند بر فعالیت‌های کتابداران تاثیر مثبتی داشته باشد. ارزش افزوده ما باید داده‌ها، اطلاعات، دانش و کالاهای با قابلیت ارزش افزوده باشد. برخی از نمونه‌های دارای ارزش افزوده در کتابخانه‌ها مانند اشتراک منابع، همکاری و اشتراک در سازماندهی، راه‌اندازی پایگاه‌های اطلاعاتی و خدمات، آموزش و … است که می‌تواند به ما در پیشبرد اهدافمان کمک کند.

وی گفت: برخی از ارزش‌های آمیخته در کتابخانه‌ها مانند کارکنان، منابع، فضا و خدمات، کاربران، برنامه‌ها، تجربه‌ها و … ارزش‌های حیاتی ما هستند. می‌توانیم حتی از کاربران خود نیز دانش کسب کنیم. دانش برای آنها و برای ما مهم است. برای جریان اشتراک داده و دانش می‌‌توانیم از مراکز محلی به مراکز علمی، از کتابداران به کاربران، از مراکز علمی به مراکز محلی و … دانش کسب نماییم.

همچنین از طریق آموزش کتابداران می‌توان خلق ارزش کرد و در هر مرحله آنچه بالقوه و بالفعل است را کشف نمود. باید این ارزش‌ها را تدوین نماییم. این تدوین باید به‌صورت تدوین استراتژی سیستمی یا همان ارزش‌آفرینی مشترک باشد.

در ادامه جلسه دکتر سید مهدی طاهری مدیر کتابخانه مرکزی دانشگاه علامه و رئیس کمیته فنی مکتا ضمن تبریک اعیاد شعبانیه طی دو بخش گزارشی از روند تشکیل نرم افزار کتابخانه ای لیبرا دادند. بخش اول گزارش مربوط به کمیته فنی در قالب یک داستان بیان شد و بخش دوم در مورد فرآیند مشاوره و کمکی که کمیته فنی در توسعه نرم افزار داشتند. بخش اول که مربوط به زیرساخت‌های به‌روز نشده بود.

وی گفت: امکانات فعلی جواب‌گوی کاربران هوشمند ما نیست و باید تغییراتی صورت بگیرد. به‌همین جهت با شرکت یکم سافت قراردادی بسته شد تا محصولی دانش‌بنیان برای دسترسی کتابداران و پژوهشگران قرار بگیرد. بزرگترین چالش در این زمینه این بود که نمی‌شد تمام اطلاعات یک سازمان را در اختیار یک شرکت قرار داد. به‌همین جهت باید می‌دانستیم که چطور اطلاعات را پیاده سازی کنیم.

خروجی مکتا بسیار عالی بوده و دوستان بسیار زحمت کشیده‌اند تا مانند دیگر مجمع‌هایی که نیمه‌کاره رها شدند نباشد.

در ادامه سخنان دکتر سید مهدی طاهری نتیجه انتخابات شورای سیاستگذاری مکتا به شرح زیر اعلام شد:

• محسن ملک لی از کتابخانه تخصصی فقه و اصول ۳۵ رای
• مهدی محمدی شجاعی از کتابخانه دانشگاه ادیان و مذاهب ۳۳ رای
• اسماعیل راهنورد از کتابخانه آیت الله بروجردی (مسجد اعظم) ۳۲ رای
• صادق آزرم از کتابخانه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ۳۰ رای
• محمد شبستری از کتابخانه تخصصی ادبی و هنری دفتر تبلیغات اسلامی ۳۰ رای
• هادی اندیشه از کتابخانه آیت الله گلپایگانی ۱۷ رای
• محمد عباسی از کتابخانه آستان مقدس حضرت معصومه (س) ۱۵ رای
• آقایان بهروز همایی از کتابخانه مرکز تحقیقات حکومت اسلامی و احمد عابدی از کتابخانه جامعه المصطفی (ص) نیز عضو علی البدل انتخاب شدند.

آقای مختار شمس الدینی نیز از کتابخانه مجمع جهانی اهل بیت به عنوان بازرس مکتا انتخاب شدند.

بخش بعدی جلسه که مرتبط با رونمایی از نرم افزار لیبرا کی دی آر بود با سخنان داوود کیانی مدیر عامل یکم سافت آغاز شد.

وی گفت: شرکت دانش‌بنیان یکم پیشگامان دانش‌پژوه مانا (یکم‌سافت)، در سال ۹۹ تأسیس شد. یکم‌سافت در ظاهر، یک شرکت استارت‌آپ نوپا است اما از درون، متشکل از تیمی متخصص و نخبه با سابقه‌ای بیش از ۱۵ سال در حوزه‌ی برنامه نویسی تخصصی و پیشینه‌ای آمیخته با صنعت نشر و فرهنگی است. یکم‌سافت با نگاهی منحصربه‌فرد، به دنبال انقلابی در این صنعت بوده، تا روند‌‌های سنتی و خشک مسئولیت محور را، با قالب مدرن و منعطف فرایند محور جایگزین کند.

در خاتمه جلسه دکتر محمد معینی فر معاون پژوهشی دانشگاه در خصوص جلسه گفتند: این حرکت فرخنده (مکتا) جای تقدیر دارد. در سفری که بیروت داشتیم در حاشیه نمایشگاه بین المللی کتاب بیروت بازدیدی از کتابخانه‌های کشور لبنان داشتیم. در این دیدار جناب آقای مهدی محمدی شجاعی مدیر کتابخانه در بازدید از کتابخانه‏‌های مکتبه الوطنیه، مکتبه الشرقیه و … به معرفی مکتا و شیوه های تعامل و تبادل منابع برای مدیران کتابخانه‌های لبنان می پرداخت که مورد استقبال مدیران کتابخانه های بیروت قرار گرفت.

این کار به‌گونه‌ای فراملی است و می‌تواند حرکت بسیار پسندیده‌ای باشد. پژوهش چشم و چراغ دانشگاه ادیان و مذاهب است. باید تلاش کنیم و تدبیری بیاندیشیم که این مهم را زمین نگذاریم و با توجه به گرانی‌های اخیر در حوزه کتاب کاغذی باید از حوزه دیجیتال بهره بیشتری ببریم.

در انتهای جلسه ریاست دانشگاه ادیان و مذاهب دکتر سید ابوالحسن نواب ضمن سلام و عرض ادب و تبریک اعیاد شعبانیه بیان کردند: به نمایندگی از عزیزان از پیشکوستان حاضر در جلسه تشکر می‌کنم. مکتا یک اقدام ارزشمند در جهت اشتراک منابع و ارائه خدمات کتابخانه ای به تمامی دانشجویان و پژوهشگران داخل و خارج استان قم می‌باشد که دسترسی محققان را به تقریبا 4 میلیون کتاب امکان پذیر نموده است.

وی گفت: بحرانی که در دنیا وجود دارد بحران کاغذ است و امکان چاپ و فروش کتاب به‌صورت عمده نیست و این کار سختی است. پس دیجیتالی کردن کتاب بسیار مهم است. در حاشیه‌های کشور ما ایران برخی کتاب‌ها و کتابخانه‌ها وجود دارند که کتاب‌هایشان فقط برای همان کتابخانه یا همان منطقه است، توسط این نرم افزار (کشف و بازنمود دانش لیبرا) ما می‌توانیم با یک کلیک به آن کتاب‌ها دسترسی داشته باشیم. باید مکتا یک حرکت ملی شود. تا این افتخار برای ایران ثبت و ماندگار شود. در ادامه باید این حرکت را به سمت ارتباط با دیگر کتابخانه های خارج از کشور هدایت و یک شبکه جهانی کتابخانه ای ایجاد شود.

همانطور که در ابتدای امر ۱۲ نفر از عزیزان این کار را شروع کردند و امروز بحمدالله 51 کتابخانه داخل استان و 34 کتابخانه خارج از استان عضو مجمع کتابخانه های مکتا هستند.

کتابخانه اشپیگل و لیدن در هلند یک دستگاه خریده‌اند که کتاب‌هایی که تولید می‌شود را در اختیار یک شرکت نرم افزاری قرار می‌دهند. این شرکت کپی کتاب‌ها را در اختیار دیگران قرار می‌دهد. مرکز حق تولید را محفوظ نگهداشته و بدون اینکه انباری از کاغذ صورت بگیرد، کتاب به تمام دنیا پخش خواهد شد.

ما انبارهای زیادی از کتاب‌ها داریم که نزدیک به پونصد هزار جلد کتاب است و ضرر زننده است. پیشنهاد بنده به مکتا این است که اول ایرانی بشود و بعد جهانی بشود و از انبار کردن کاغذ جلوگیری کند. بنده امیدوارم و می‌دانم که مکتا زمینه همه همکاری‌ها را ایجاد خواهد کرد.

در انتهای جلسه آقای حسن رجبیان مدیر کتابخانه آیت الله العظمی حائری ضمن تشکر از بزرگان مجلس از دکتر سید ابوالحسن نواب ریاست محترم دانشگاه ادیان و مذاهب نیز تشکر کردند که میزبانی این جلسه را به‌عهده داشتند.

وی گفت: با وجود اینکه مشکلاتی در سر راه موسسات و دانشگاه‌ها بوده است، به‌همت مدیران ارشد این کتابخانه‌ها برخی مشکلات ما مرتفع شده است. اکثر کتابخانه‌های ما عضو مکتا هستند و همچنین ۳۴ کتابخانه خارج از قم عضو مکتا شده‌اند. این حرکت ادامه دارد و با توجه به موانعی که عرض شد همین اتصال بین کتاب‌خانه‌ها بسیار دشوار است که به‌حمدالله در حال شکل‌گیری است.

وی ادامه داد: از بین کتابخانه‌های خارج از کشور کتابخانه عتبه مقدسه حسینیه تاکنون به مکتا ملحق شده و تصمیم داریم تا کتابخانه‌های دیگر را نیز به این سیستم متصل کنیم. آقای دکتر سید ابوالحسن نواب تا به حال پشتیبان ما بوده و ما را حمایت کرده است. امیدواریم این حمایت‌ها همچنان پابرجا باشد و بتوانیم مکتا را به اهدافی که در نظر هست برسانیم. در انتهای جلسه ایشان و دیگر بزرگان مجلس ازجمله ایت الله اشکوری با لوح تقدیری از آقای دکتر سید ابوالحسن نواب ریاست محترم دانشگاه ادیان و مذاهب تشکر کردند.

در انتهای جلسه، از کتاب راهنمای کتابخانه های عضو مکتا رونمایی شد.