دانشگاه ادیان و مذاهب یکی از دانشگاه‌های غیر‌انتفاعی کشور است که همواره برای برنامه‌های بین‌المللی اهمیت زیادی قائل بوده است. رویکرد بین‌المللی دانشگاه باعث شده است که در طول دهه گذشته برنامه‌های مشترک متعددی با دانشگاه‌های مختلف جهان مخصوصاً دانشگاه‌های اروپایی داشته باشد. در این برنامه‌های آکادمیک، دانشگاه میزبان اساتید و دانشجویان متعددی از کشورهای مختلف بوده است. همچنین اساتید و دانشجویان دانشگاه ادیان و مذاهب در نشست‌ها و کارگاه‌های مختلفی که به میزبانی دانشگاه‌های کشورهای مختلف مخصوصا آلمان و ایتالیا برگزار شده است حضور داشته‌اند. تجربه بیش از دو دهه فعالیت‌های بین‌المللی دانشگاه با یک دغدغه بسیار بزرگ همراه بوده است. آن دغدغه نبودن اساتید و دانشجویان مسلط به اندیشه شیعه که دانش زبانی قابل قبولی داشته باشند. دانشگاه ادیان بر اساس همین دغدغه بعد از نزدیک به دو دهه فعالیت بین‌المللی و همچنین تجربه موفق برگزاری دوره‌های مختلف به زبان عربی تصمیم گرفت رشته شیعه‌شناسی به زبان انگلیسی را تاسیس کند.

با توجه به آغاز ثبت‌نام کارشناسی ارشد سازمان سنجش، بر آن شدیم تا با مدیر گروه این رشته جناب حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حامد فیاضی که خود از فارغ‌التحصیلان و دانشجویانی است که در خارج از کشور تحصیل کرده است هم‌صحبت شویم. آنچه در ادامه می‌آید خلاصه‌ای از مصاحبه ما با ایشان است.

به نظر شما ضرورت برگزاری شیعه‌شناسی به زبان انگلیسی چیست؟

امروزه ضرورت تبیین و معرفی صحیح و دقیق اندیشه‌ شیعه در فضای بین‌المللی بر کمتر کسی پوشیده است. ما عالمان و پژوهشگران برجسته‌ای در داخل کشور داریم و کارهای خوبی در داخل صورت گرفته است، اما حضور و تأثیر این افراد و آثارشان در فضای بین المللی بسیار کم‌رنگ است و لذا شاهد آن هستیم که بسیاری از پژوهش‌های غربی در حوزه شیعه شناسی به دست کسانی انجام می‌شود که خودشان شیعه و یا حتی مسلمان نیستند و گاهی گرایش‌های ضداسلامی یا ضدشیعی دارند.

از سوی دیگر، ما در داخل و خارج از کشور شیعیان زیادی داریم که علاقه‌ دارند در سطح بین‌المللی نسبت به معرفی و تبیین باورها و دیدگاه‌های مذهبی خود مشارکت داشته باشند. رشته شیعه شناسی به این افراد کمک می‌کند تا اولاً دانش خود را در مورد شیعه و تشیع افزایش دهند و ثانیاً به لحاظ زبانی – به‌ویژه در زمینه زبان تخصصی – مهارت و دانش کافی را کسب نمایند.

علاوه بر این، افراد متعددی در سراسر جهان وجود دارند که زبان فارسی نمی‌دانند اما در عین حال علاقه‌مند به آشنایی با مکتب اهل بیت (ع) هستند. رشته شیعه شناسی به زبان انگلیسی در دانشگاه ادیان برای چنین افرادی این مجال را فراهم می‌کند که در یکی از مهمترین مراکز دینی و علمی تشیع – یعنی شهر مقدس قم – و در عین حال در یک فضای علمی و آکادمیک به تحصیل درباره شیعه بپردازند.

تاکنون استقبال از این رشته چگونه بوده است؟

هرچند تبلیغاتی که برای این رشته داشته‌ایم تبلیغات گسترده‌ای نبوده است اما درخواست‌های فراوانی برای ثبت نام داشته‌ایم و استقبال خوبی از آن صورت گرفته است. با این حال، چون این رشته به زبان انگلیسی برگزار می‌شود و دانش زبانی اولیه شرکت کنندگان بسیار مهم است نمی‌توانیم همه متقاضیان را بپذیریم. امیدواریم در آینده با افزایش تبلیغات، امکان جذب افراد بیشتری را پیدا کنیم.

چه کسانی می‌توانند در این رشته ثبت‌نام کنند؟

تمام کسانی که مدرک کارشناسی معتبر از وزارت علوم داشته باشند یا مدرک معادل حوزوی(اتمام سطح دو)، به شرط اینکه دانش زبان انگلیسی آنها در حد مطلوب و مورد نظر گروه باشد، می‌توانند در رشته شیعه‌شناسی به زبان انگلیسی در مقطع ارشد شرکت کنند. برای تعیین صلاحیت متقاضیان، آزمون و مصاحبه‌ای در نظر گرفته شده است و متقاضیان در صورت قبولی در این آزمون و مصاحبه، صلاحیت تحصیل در این رشته را کسب خواهند کرد.

باید تذکر بدهم که هدف این دوره زبان‌آموزی نیست، اما برای دانشجویانی که تسلط نسبی به زبان انگلیسی دارند این زمینه را فراهم می‌کند که علاوه بر یادگیری مسائل و مباحث مربوط به شیعه‌شناسی، زبان خود را نیز تقویت کنند.

آیا برنامه‌ای برای برگزاری این رشته در مقطع دکتری دارید؟

بله. ان شالله از سال آینده به صورت محدود جذب دانشجویان دکتری را خواهیم داشت. پیگیری لازم در حال انجام است تا بتوانیم ظرفیت جذب دانشجویان بیشتری را در مقطع دکتری داشته باشیم.

آینده این رشته را چگونه تصور می‌کنید؟

البته آینده در دستان خداست، اما این رشته یک رشته حساس و مهم است و دانشگاه ادیان و مذاهب با برگزاری این رشته و جذب و پرورش افراد شایسته می‌تواند ظرفیت‌های مهمی را در سطح بین المللی و در راستای تبیین و معرفی مکتب اهل بیت (ع) ایجاد کند.

ظرفیت‌هایی که این رشته می‌تواند برای فارغ‌التحصیلان ایجاد کند چیست؟

فرصت‌های مطالعاتی در مقاطع دکتری، فرصتهای پسادکتری، شرکت و ارائه مقالات در کنفرانس‌ها، تدریس و فرصت‌های تبلیغی و … از ظرفیت‌هایی‌ست که فارغ التحصیلان این رشته برای کار و فعالیت خواهند داشت. به عبارت دیگر، شرکت در این دوره گام مهمی خواهد بود جهت اینکه فارغ‌التحصیلان بتوانند در این زمینه‌ها مشغول فعالیت شوند و طبیعتا تلاش و کوشش هر فرد در طول دوران تحصیل و نیز پس از فارغ‌التحصیلی نیز برای کسب این موقعیت‌ها اهمیت شایانی دارد.

فارغ‌التحصیلان این رشته چه آینده‌ای خواهند داشت؟ یعنی فضای کاری آنها چگونه خواهد بود؟

علاوه بر زمینه‌هایی که در پاسخ به سؤال قبل بیان شد، در داخل کشور نیز مراکز و مؤسسات پژوهشی هستند که به متخصصان شیعه‌پژوه و مسلط به  زبان انگلیسی نیاز دارند. همچنین برخی از دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیاز به مدرسانی دارند که در هر دو زمینه تسلط کافی داشته باشند.