ادیان و عرفان _گرایش تصوف در جهان معاصر

دوره دکتری ادیان و عرفان گرایش تصوف در جهان معاصر رشته‌ای در حوزه علوم انسانی است که بر اساس ضوابط دانشگاهی پذیرفته شده و در سطح بین المللی به منظور نیل به اهداف زیر برنامه ریزی شده است.

• تربیت و تامین نیروی انسانی لازم و متخصص برای تدریس در دانشگاه‌های کشور
• تربیت نیروی متخصص حوزوی جهت بررسی گفت‌وگوی بین ادیان
• جذب داوطلبان تخصیی تصوف و عرفان در کشورهای اسلامی
• فراهم ساختن امکانات علمی و تحقیقات برای پروژ‌ه‌های پژوپهشی ادیانی و برگزاری سمینارها و کنفرانس‌های علمی پژوهشی
• تربیت نیروی انسانی آگاه و معنوی به منظور پاسخ‌گویی به مراکز فرهنگی داخلی و خارج از کشور

از سال ۱۳۸۳ و ایجاد رشته ادیان و عرفان، این رشته تا حدی توانسته است جای خود را باز کند، اما تا رسیدن به حد مطلوب هنوز جای کار بسیار دارد. دلیل این فاصله تا رسیدن به نقطه مطلوب این است که پس از رسیدن پیروزی انقلاب اسالمی که حقیقتاً ایران را از بیراهه تاریخ وارد شاهراه تاریخ کرد این پیامد را هم داشت که بسیاری از مراکز ایران‌شناسی در اروپا و امریکا به حال تعلیق یا تعطیل درآمده و از این رو فعالیت‌های ایران‌شناسانه بسی کمرنگ شده است، تا آنجا ما دیگر شاهد ظهور و حضور ایران‌شناسان برجسته و صاحب‌نظر که بر رونق بازار ایران‌شناسی و مطرح کردن آن در سطح جهانی بپردازند نیستیم.

از این رو ضروری است که مانند بسیاری از عرصه‌های دیگر که از دست دادن کارشناسان و مستشاران خارجی پس از انقلاب موجب توجه به نیروهای ملی و بومی شد، در این عرصه نیز خود فرزندان ایران زمین آستین همت بالا زنند و به شناخت ایران به عنوان یک کل تجزیه ناپذیر در جهان بپردازند.

اين موضوع زماني ضروري‌تر مي‌شود که متاسفانه شاهديم در سال‌هاي اخير، به‌ويژه پس از فروپاشي شوروي وتشکيل جمهوري‌هاي مستقل، برخي از گرايش‌هاي محلي و قوميتي در کشور تشديد شده است که متاسفانه مي‌تواند موجب تضعيف نگاه ملي و کلي به ايران به عنوان يک کل تجزيه‌ناپذير شود. ازاين ‌رو در چنين شرايطي تاسيس وتوسعه رشته‌ ایران‌شناسي، که‌ فعال فقط در دانشگاه شهيد بهشتي و معدود دانشگاه‌هاي ديگر وجود دارد، ضروري به‌نظر مي‌رسد.

تاسيس و توسعه رشته اديان و عرفان در تمامي دانشگاه‌هاي کشور، به حال کشور و نظام و آينده ايران مفيد است. البته بهتر است اين رشته در 2 مقطع تحصيلات تکميلي، يعني کارشناسي ارشد و دکتري ايجاد شود؛ که علاوه بر پُر کردن خلآ تعطيلي کرسي‌هاي اديان و عرفان و کمبود ايران‌شناسان خارجي، توجه به ايران به عنوان يک کل تجزيه ناپذير را در ميان همه ايرانيان و به ويژه اقشار تحصيلکرده و فرهيخته که مسئولان و آينده سازان کشورند، بيشتر و ژرف‌تر کند و سدي در برابر قوميت گرايي و قبيلگي انديشي شود.

داشتن مدرک کارشناسی‌ارشد یا معادل آن برای همه داوطلبان و یا داشتن سه سطح حوزوی برای داوطلبان آزمون اختصاصی برای تحصیل در این رشته کافی است. برای داوطلبان غیرایرانی این مدرک را باید به تایید کنسولگری ایران در کشوری که صادر کننده آن است رسیده باشد. هر فردی که خارج از ایران تحصیل کرده باشد، در صورت داشتن صلاحیت علمی و موافقت اعضای هیئت علمی گروه می‌تواند در این دوره تحصیل کند. در واقع داوطلب تحصیل در رشته دکتری باید صلاحیت علمی خود را به هر طریق ممکن به اعضای هیئت علمی گروه اثبات کند. طبعا داشتن کتاب، مقاله علمی و ژورنالیستی و علاقه‌مندی شرکت در این رشته‌ می‌تواند در موافقت هیئت علمی گروه تاثیر گذار باشد. اما داوطلبان ایرانی با شرکت در آزمون غیرمتمرکز (آزمون دو مرحله‌ای کتبی و مصاحبه علمی) مرحله احراز صلاحیت علمی را خواهند گذراند و طبعاً بعد از بررسی صلاحیت علمی و یا در حین بررسی آن صلاحیت عمومی این دسته از داوطلبان باید به تایید سازمان گزینش دانشجو یا سازمان امور دانشجویان (برای اتباع غیرایرانی) نیز برسد.

برنامه دکتری «تصوف در جهان معاصر» شامل 36 واحد درسی است که 18 واحد دروس تخصصی،‌ 6 واحد دروس جبرانی و 18 واحد نیز پایان‌نامه است. دروسی همچون «تصوف در شبه قاره هند»، «تصوف در آفريقا وشمال افريقا» و «تصوف در ايران»، «تصوف در چين»، «تصوف در آسياي جنوب شرقي» و «تصوف در غرب اروپا و امریکا» جزو دروس اصلی است.

همچنین دروسی مانند «عرفان نظری»، «فلسفه عرفان»، «عرفان عملی» و «ادیان تطبیقی» جزو دروس جبرانی است.